مانده مرخصی چیست؟ محاسبه مانده مرخصی در سال ۱۴۰۰

در قانون کار مرخصی های مختلفی برای کارگران و کارکنان کارگاه پیش بینی شده است. برخی از مرخصی های کارگران با مزد و حقوق و برخی بدون حقوق و برخی با مزایا هستند.

مرخصی استحقاقی، مرخصی اضطراری و مرخصی شیردهی مرخصی های با حقوق و مزد محسوب می شوند. یعنی کارگر بدون حضور در سر کار از مزد و مزایا و بیمه بهره مند می شود.

مرخصی استعلاجی، مرخصی زایمان جزو مرخصی های با مزایا هستند. در این مرخصی ها کارگران در مدت مرخصی غرامت ماهانه را از تامین اجتماعی دریافت می کنند و کارفرما مزایای عیدی و پاداش، مرخصی استحقاقی، کمک هزینه عائله مندی، مانده مرخصی و سنوات را پرداخت می نماید. مدت مرخصی استعلاجی جزو سوابق کار و بازنشستگی محسوب می شود.

مرخصی های بدون حقوق و مزد و مزایا به مرخصی هایی گفته می شود که قرارداد کارگر تعلیق شده و رابطه کاری وی با کارگاه قطع نمی شود ولی به مدت مرخصی هیچگونه مزد و مزایا و بیمه تعلق نمی گیرد. مرخصی تحصیلی، مرخصی حج، مرخصی بدون حقوق با توافق کارفرما مرخصی های بدون حقوق محسوب می شوند. در محاسبه مانده مرخصی، مرخصی‌های بدون حقوق تاثیر ندارند.

مرخصی استحقاقی چیست؟
استحقاق یعنی حق و سزاواری برخورداری از چیزی. وقتی از عنوان مرخصی استحقاقی استفاده می شود منظور این است که کارگر حق دارد به او اجازه داده شود تا از کار آزاد باشد و در محل کار حاضر نشود. طبق این تعریف به کارگر حقی ایجاد شد که باید از آن برخوردار شود.

مرخصی استحقاقی بیشترین کاربرد را در بین مرخصی ها دارد بنابراین وقتی در مکالمات روزمره از عبارت مرخصی استفاده می شود اغلب منظور مرخصی استحقاقی است. در محاسبه مانده مرخصی سال ۱۴۰۰ این مورد

مانده مرخصی در قانون کار چه شرایطی دارد؟
محاسبه مانده مرخصی باید بر طبق قوانین و مقررات انجام شود. از ماده ۶۴ قانون کار موضوع مرخصی کارگران شروع شده است و در مواد بعدی به موضع مانده مرخصی پرداخته شده است. در ماده ۶۴ قانون کار مرخصی استحقاقی کارگران با احتساب چهار روز جمعه در جمع یک ماه تعیین شده است. بنابراین چنانچه کارگران به صورت روزانه و یا ساعتی از مرخصی استحقاقی استفاده کنند در طول یک سال می توانند از ۲۶ روز مرخصی استحقاقی استفاده کنند.

در ماده ۶۶ قانون کار ذخیره مرخصی کارگران تعیین شده است. طبق این ماده کارگران نمی توانند بیش از ۹ روز از مرخصی استحقاقی خود را ذخیره نمایند. تاریخ استفاده از مرخصی استحقاقی با توافق کارگر و کارفرما مشخص می شود. 

مرخصی کارگران چند روز و چند ساعت است؟
طبق قانون کار مرخصی استحقاقی کارگران در طول یک سال ۲۶ روز کاری است. مبنای محاسبه سایر مقطع های زمانی همین زمان خواهد بود. با توجه به مدت قرارداد کار مرخصی کارگران را محاسبه کرد. اگر قرارداد کار کارگر کمتر از یک سال باشد و یا به صورت سال کامل نباشد مرخصی به صورت ماهانه باید محاسبه شود. برای بدست آوردن مرخصی استحقاقی کارگران باید ۲۶ روز مرخصی سالانه به ۱۲ ماه تقسیم شود. از روی این محاسبه مرخصی ماهانه هر کارگر ۲ روز و ۱۷ صدم روز می شود. ۱۷ صدم روز کاری (هفت ساعت و ۲۰ دقیقه) معادل دو روز و ۷۳ دقیقه است.

مانده مرخصی کارگران در سال و ماه
محاسبه مانده مرخصی و مرخصی سالانه و ماهانه به صورت ساعتی نیز می تواند انجام گیرد. در این حالت مرخصی سالانه کارگران ۱۹۱ ساعت می شود. از روی مرخصی ساعتی سالانه مرخصی ساعتی ماهانه نیز ۱۵ ساعت و ۵۰ دقیقه به دست می آید.

مانده مرخصی در چه شرایطی ذخیره می شود؟
در قانون کار مدتی مشخصی از مرخصی استحقاقی سالانه مشخص شده است. ممکن است کارگر در طول مدت کار خود در کارگاه از تمام مرخصی خود استفاده نکند. به تعداد روزهایی از کل مدت مرخصی که کارگر استفاده نکرده است مانده مرخصی گفته می شود. مانده مرخصی کارگران حداکثر به میزان ۹ روز در سال می تواند ذخیره شود. مرخصی ذخیره شده می تواند تا آخر قرارداد کار باقی بماند و یا کارگر می تواند با توافق کارفرما در سال های بعد استفاده نماید.

چرا ذخیره مرخصی (برای محاسبه مانده مرخصی کمتر) محدودیت دارد؟
یکی از علل اصلی پیش بینی مرخصی برای کارگران توجه به سلامت جسمانی و روانی کارگران است. هدف قانون کار استفاده کامل کارگران از مرخصی است. بنابراین با توجه به اهمیت سلامتی برای کارگران باید حداکثر میزان از مرخصی باید استفاده شود. چنانچه تمام مدت مرخصی استفاده شود محاسبه مانده مرخصی در اتمام قرارداد کار انجام نمی گیرد. چنانچه مدتی از مرخصی کارگران ذخیره شود در پایان قرارداد کار باید مبلغ آن محاسبه و پرداخت شود. نحوه محاسبه مرخصی در تسویه حساب در مقاله بازخرید مرخصی در ۱۴۰۰ چگونه است؟ آموزش داده شده است.

نحوه محاسبه مرخصی در تسویه حساب چگونه است؟
برای آموزش نحوه محاسبه مانده مرخصی از مثال استفاده می کنیم. فرض کنیم قرارداد کارگری در سال ۱۴۰۰ به پایان می رسد. در این حالت کارگر مانده مرخصی ۱۴۰۰ این کارگر با شرایط مختلف چگونه خواهد بود.

الف-اگر قرارداد کارگر یک سال و یا کمتر از یک سال باشد. چون در ماده ۶۶ قانون کار گفته شده است که کارگر نمی تواند بیش از ۹ روز از مرخصی سالانه خود را ذخیر نماید پس موضوع ذخیره ۹ روز در قرارداد کار یک سال و کمتر از یک سال کاربرد ندارد. در چنین قراردادهایی باقی مانده روزهای مرخصی کارگر از ۲۶ روز به عنوان مانده مرخصی محاسبه می شوند.

ب-اگر قرارداد کارگر بیشتر از یک سال باشد. موضوع ذخیره مرخصی در این قراردادها می تواند استفاده شود. چنانچه کارگری در پایان سال اول کاری ۲۰ روز از مرخصی استحقاقی استفاده نماید ۶ روز باقی مانده ذخیره می شود. اگر همان کارگر در پایان سال اول کاری ۱۶ روز از مرخصی استفاده کرده باشد در این حالت ۱۰ از مرخصی سال اول وی باقی مانده است و از ۱۰ روز مانده مرخصی سال اول ۹ روز ذخیره می شود.

در قراردادهای دائمی و بلند مدت مانده مرخصی ها به این صورت بر روی هم جمع می شوند و در نحوه محاسبه مرخصی در تسویه حساب به لحاظ می شوند.

مانده مرخصی ۱۴۰۰ چگونه باید پرداخت شود؟
پس از آشنایی با نحوه محاسبه مرخصی در تسویه حساب از لحاظ تعداد روزهای مانده مرخصی نحوه محاسبه مانده مرخصی ۱۴۰۰ از لحاظ مبلغ به این صورت خواهد بود. به کارگران در زمان حضور در سر کار حقوق و مزایایی تعلق می گیرد. از مرخصی به عنوان عین کار تعبیر می شود. در نتیجه تمام حقوق و دستمزد و مزایایی که به کارگر در زمان حضور در کارگاه تعلق می گیرد باید در مانده مرخصی ۱۴۰۰ نیز تعلق بگیرد.

چون در سنوات کارگران بر مبنای حقوق خالی پرداخت می شود بیشتر افراد تصور می کنند که محاسبه مانده مرخصی سال ۱۴۰۰ باید بر مبنای حقوق ۱۴۰۰ انجام شود.

نظر دیگری که در مورد نحوه محاسبه مرخصی در تسویه حساب مطرح بود و دیوان عدالت اداری آن را ابطال کرد به این صورت بود که «در محاسبه مانده مرخصی آن قسمت از اقلام حق السعی مستلزم حضور در کارگاه است باید پرداخت شوند». یعنی مواردی مانند ایاب و ذهاب و یا حق غذا که به کارگران حاضر در کارگاه تلعق می گیرد نباید در مانده مرخصی ۱۴۰۰ محاسبه شوند. این مورد ابطال شد و حتی اقلامی که بهره مندی کارگر از آنها مستلزم حضور در کارگاه هست را به محاسبه مرخصی در تسویه حساب اضافه کرد.

مثال محاسبه بازخرید مرخصی سال 1400
این موارد باید در محاسبه مانده مرخصی سال ۱۴۰۰ و سال‌های بعد پرداخت شوند:

مزد شغل – مزد پایه (پایه سنوات تجمیعی) – کمک هزینه مسکن – کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار (بن کارگری) – کمک هزینه عائله مندی (حق اولاد) – ایاب و ذهاب – حق غذا و کلیه مبالغی که در زمان حضور کارگر سر کار پرداخت می شود.

شرایط مرخصی استعلاجی کارگران و نحوه استفاده

آیا مانده مرخصی سال ۱۴۰۰ مشمول کسر مالیات می شود؟
بر اساس ماده ۹۱  قانون مالیات های مستقیم، حقوق ایام مرخصی استفاده نشده معاف از مالیات حقوق کارگران می باشد و مشمول کسر مالیات نمی گردد.

آیا مبلغ مرخصی استفاده نشده به ورثه متوفی تعلق می‌گیرد؟
در صورت فوت کارگر مبلغ مرخصی باقیمانده وی بر حسب حقوق روزانه محاسبه و به ورثه وی پرداخت می‌شود. برای دریافت این مبلغ باید مراحل قانونی وراثت طی شود و مبلغ طبق قانون به آن‌ها پرداخت می‌شود. البته اگر روزهای ذخیره داشته باشد در غیر این صورت چیزی به ورثه تعلق نخواهد گرفت و در صورت از کارافتادگی کارگر و یا بازنشستگی یا تعطیلی کارگاه میزان مرخصی‌های باقیمانده محاسبه و به فرد پرداخت می‌شود.

در محاسبه مانده مرخصی ۱۴۰۰ چه مواردی از حقوق و مزایا باید پرداخت شوند؟
مزد شغل – مزد پایه (پایه سنوات تجمیعی) – کمک هزینه مسکن – کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار (بن کارگری) – کمک هزینه عائله مندی (حق اولاد) – ایاب و ذهاب – حق غذا و کلیه مبالغی که در زمان حضور کارگر سر کار پرداخت می شود.

نحوه محاسبه مرخصی در تسویه حساب قبل از اتمام قرارداد کار چه شرایطی دارد؟
محاسبه و پرداخت مبلغ مانده مرخصی ۱۴۰۰ و سایر سال‌ها باید در اتمام قرارداد کار انجام شود. در غیر این صورت مبالغ پرداختی علی الحساب محسوب می‌شود و در پایان قرارداد کار باید مابه التفاوت پرداخت شود.

منبع: کارتابان