هشت شهریور ۱۴۰۰ هجری شمسی برابر با ۲۱ محرم ۱۴۴۳ هجری قمری و ۳۰ آگوست ۲۰۲۱ میلادی

به شیروان رسیدیم. شیروان قلعه‌[ای] دارد بسیار بزرگ [و] محکم. حکومتش با امیرگونه‌خان برادر امیرحسین‌خان است. در دامنه‌ی کوه واقع است. رو به شمالش الی دو فرسنگ بلکه بیش‌تر همه باغات است. آبش از کوه می‌آید، آب خوش‌گوار دارد. سیب بسیار خوب داشت، انگور خوب دارد.

امیرحسین‌خان، وزرا و غیره آمدند. امیرحسین‌خان دو اسب بسیار خوب پیش‌کش آورد [و] دو قطار شتر با اسباب. خیلی شترهای خوبی بودند. فراش‌باشی کذاییِ والیِ گیلان که پارسال مازندران آمده پیش‌کش آورده بود، حالا هم آمد. هزار تومان و چای والی فرستاده بود.

سمت شمال کوه‌های سرحد آغال [آخال] پیدا بود. با دوربین تماشا کردم. بسیار بسیار کوه‌ها سخت صعب است. ترکمان امکان ندارد به این طرف عبور کند. دوربین را به هاشم دادم بیندازد. روی سنگ ماشاءالله مثل رستم دستان نشست، دوربین را رو به طرف سرحدات ترکمان گذاشت – ماشاءالله از آن جرأت شیر – هیچ رنگ را نباخته، با دل قوی تماشا کرد. زیاده از حد خندیدیم.

امروز منزل سوهان است... قلعه‌‌ی سوهان قدیم بزرگ بوده است. آثارش بود اما خراب است حالا. تویش آبادی دارد. در قدیم ازبک آمده اهل این ده را کوچانده برده بود.

امروز خیلی کار داشتم، شب را شام می‌خوردم، انیس‌الدوله نیامد ناخوش بود. امروز همه زیارت رفته بودند زن‌ها. به غیر از معصومه، زبیده، باقری [و] زهراسلطان... امشب سردار یعقوب‌خان و هراتی‌ها در اردو مهمان امین‌الدوله بودند. صدای بالابان موزیکان می‌آمد. امروز صاحب‌جمع می‌گفت میان شترها ناخوشی افتاده. از دست مگس و ارباب طمع و توقع خفه شدم.

از شاندیز الی کاهو دو فرسنگ و نیم راه است... از کاهو که گذشتم، قریه‌ی دولت‌آباد بود، تیول اولاد حاجی فیروز هراتی است، از آن‌جا می‌رود به اسجیل. اسجیل ده خیلی معتبری است، خانوار زیادی دارد. دره‌ی طولانی دارد، توی دره خانه‌ها در بغله‌ی کوه، این طرف آن طرف واقع شده است. اما دهِ به این خوبی را حکامِ قرمساق تیول مردکه‌ی نکره‌ی افغان هراتی داده‌اند. مردم همه شکوه داشتند – مرداخان هراتی است – این صفحات ماشاءالله خیلی آباد و پراشجار و درخت است، زیره‌ی خوب دارد. این‌جا از هر میوه دارد، خوب. هوایش بسیار ییلاق سر [و] خوش‌هوا.

رسیدیم به ده نوغوندر [نغندر]، ده معتبری است. رودخانه از وسط می‌گذرد. خانه‌ها به قطار این طرف آن طرف رودخانه است. زن‌های خوشگل داشت. این ده در دست متولی قبر نایب‌السلطنه‌ی مرحوم است. اخراجات مقبره از این ده داده می‌شود – سپرده‌ی متولی – خودش هم بود. این دره همین‌طور است، می‌رود همه‌جا درخت و سایه و از دو ده دیگر می‌گذرد که اسامی آن‌ها از این قرار است: کَنک [و] زُشک – شکار هم دارد – بعد منتهی می‌شود به کوه و برف و غیره.

امروز به شاندیز می‌رویم برای توقف سه چهارشبه و از مشهد به شاندیز پنج فرسنگ راه است... به شاندیز رسیدیم. در دامنه‌ی کوه افتاده است، باغات زیاد از حدی دارد. ابریشم‌کاری هم دارند. ده خیلی معتبری است. جمعیت زیاد داشت. سادات ملا زیاد دارد. لَله‌باشی جلال‌الدوله جلو رفته بود، بلوک شاندیز سپرده‌ی اوست. می‌گفتند در شاندیز عمارت خوبی هست، به‌خصوص مال ملاصادق صدوق شاندیزی. خانه‌ی خوبی دارد، بالاخانه دارد، مشرف به رودخانه و قلعه‌ی شاندیز و غیره.

امروز قره به قره، تلغراف[ها] قرآن زده بودند، از زیر قرآن می‌گذشتم

حجت الاسلام نوری زاده در برنامه تلویزیونی «مصیر» گفت: امام خمینی (ره) معتقدند فرهنگ مبدا همه خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک ملت و راه اصلاح یک مملکت اصلاح فرهنگ آن است.

مرحوم شیخ عباس قمی از تبار عالمان بلند اندیش، پرکار و با اخلاص بود و آثار و تالیفات ایشان پر کننده خلاءهای ناشی از نبود مصادر و منابع مطمئن در جامعه شیعه است.

۲۷ جمادی‌الاول سال ۱۳۰۶ قمری امتیاز تأسیس «بانک شاهی ایران» به «رویتر» واگذار شد و ایران صاحب بانک و اسکناس شد. البته نه به‌همین راحتی و مفتی؛ دمار از روزگار ایرانی‌ها درآوردند انگلیسی‌ها!

بعد از ناهار، ولیعهد، نصرت‌الدوله، اسحاق‌میرزا، رضاقلی‌خانِ لَله‌باشی آمدند؛ قدری صحبت شد رفتند شکار. بعد دبیر آمد، نوشته‌جات کرمان را جواب دادم... ملک‌صور پیدا شد – با لباس تعزیه -. مادر جهانسوزمیرزا مرده است، اشرک صاحب‌عزا شده است. غروبی مراجعت به منزل شد. شب‌ها هر شب بیرون هستم. محقق، معیر، محمدعلی‌خان، محمدتقی‌خانینِ گشاد و تنگ بودند. میرزا علی‌نقی و غیره.

روی اسب، جلوی تیپ و روبه‌روی هزار تازی [نوعی سگ شکاری]و توله، در تاخت، خرگوش خوبی زدم. همه تعجب کردند. / این روز‌ها عروسی پسر وزیر خارجه است. زهرا خانم همشیره را به او می‌دهند. هوا صاف و خوش بود. اول چله بزرگ است، اما هوا نمی‌بارد. ملایم می‌گذرد. مزاج‌ها الحمدلله خوب است.

چند تن از محافظین و تفنگداران دربار ناصرالدین شاه

عصری رفتیم سردر باغ پایین. امیرآخور، ملک‌آرا، فرهاد میرزا، نصرت‌الدوله، امین‌الملک، سایر وزرا کلا؛ ملک‌التجار،۱ میرزا عیسی۲ و غیره و غیره همه بودند. در باب اسعار [نرخ‌گذاری - قیمت] شهر خیلی حرف زده شد. قرارهایی که داده بودند یکی یکی عرض شد. عمل شهر طهران از دبیر انتزاع [گرفته] شد. خالصه را کلا ده‌ساله به او اجاره دادیم.

در توچال قدری نشستیم، جواب‌های کرمان را خوانده، آدم دبیر را راه انداختیم. بسیار بسیار سرد بود. قدری هندوانه خورده، چای خوردیم. آمدیم پایین برای منزل. غروبی به منزل رسیدیم. چندان خسته نبودیم. عصر معمول به عمل آمد، قدری با خانم‌ها و غیره توی زمین نشسته، تُرنا بازی [بازی شاه و وزیر – سبیل آتشین] کردیم. گربه‌ها بودند. موزیکان می‌زدند، غلام‌بچه‌ها و غیره بودند. بعد از شام هم قرق شد. طولوزان [و] یحیی‌خان و غیره آمدند. قدری لغت نوشتم، رفتم خوابیدم.

سلطان صاحبقران در نیم قرن پادشاهی خود بر ایران کارهای عجیبی را در کارنامه خود به یادگار گذاشت که یکی از مهمترین آنها در حوزه هنر، در مقوله عکاسی است، بطوریکه قبله عالم به شخصه از خدم و حشم و اولادهایش عکاسی کرده و تصاویر را نیز خود ظاهر می‌کرد.

بزرگمهر حسین پور با انتشار این تصاویر در اینستاگرامش نوشت: یک جمعی که من در جریان نیستم یا یک شرکت و تشکیلاتی آثار حرمسرای ناصرالدین شاه مرا روی تی شرت و لباس های مختلف چاپ کرده و می فروشد. متاسفانه چاپ چین است و داخل ایران هم آدرسی برای پیگیری نیست. این عمل کاملا بدون هماهنگی بوده و بنده از انتشار آثار بی خبرم.