توجه خاص قرآن به جایگاه خانواده
جایگاه خانواده در نگاه قرآن
به گزارش کارگرآنلاین نگاه قرآن به خانواده، نگاه به چند نفر که قصد هم‌زیستی زیر یک سقف را دارنـد، نـیست. قرآن، خانواده را نظامی جامع و در مـسیر کـمال می‌بیند و بالقوه آن را یک مجموعه‌ی متعالی برای تأمین اهدافی مقدس می‌انگارد که برای به فضیلت رساندن آن برنامه‌ریزی می‌کند و جایگاه حقوقی و وظایف افراد را با ایـن ویـژگی تعیین می‌نماید.
آیات ذیل بـه ویژگی خانواده مؤمن اشاره دارد:
الف) « [فرقان/74] و کسانی‌اند که می‌گویند، پروردگارا، به ما از همسران و فرزندانمان آن ده که مـایه‌ی روشـنی چشمان [ما] باشد و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان.»
خداوند در سوره فرقان، دوازده ویژگی برای عبادالرحمن نام می‌برد. در یازدهمین ویژگی، به توجه خاص مؤمنین به خانواده و فرزندان اشاره می‌نماید. بر طبق آیه‌ی مـبارکه، آنـ‌ها تنها بـه ابراز احساسات اکتفا نمی‌کنند، بلکه برای خانواده خویش دعا می‌کنند.
بدیهی است که منظور این نیست کـه تنها در گوشه‌ای بنشینند و دعا کنند؛ بلکه دعا دلیل شوق و عشق درونـیشان بـه ایـن امر است و رمز تلاش و کوشش. مسلماً چنین افرادی آن‌چه در توان دارند، در تربیت فرزندان و همسران و آشنایی آن‌ها بـه اصـول و فروع اسلام و راه‌های حق و عدالت، فروگذار نمی‌کنند.
و در پایان آیـه کـه مـی‌فرماید: «و اجعلنا للمتقین اماماً»، دعایی بسیار متعالی برای جمع خانواده می‌کند و نمی‌فرماید: «واجعلنی للمتقین اماماً» و امـامت و رهبری امت را برای خود و اهل بیت خود می‌خواهد. به طور مسلم، این دعـا خودسازی و آمادگی آنان بـرای الگـو شدن در میان امت را می‌طلبد. در حقیقت، یک مؤمن با یک برنامه‌ی دراز مدت، خود و خانواده خود را تربیت می‌کند تا به عالی‌ترین مرتبه از بندگی یعنی جایگاه عبادالرحمن ـ مؤمنین ممتاز ـ دست یابند.
ب) «[احقاف/15] و انسان را [نسبت] به پدر و مادرش به احسان سفارش کردیم. مادرش با تحمّل رنج به او باردار شد و با تحمّل رنج او را به دنیا آورد. و بار برداشتن و از شیر گرفتنِ او سى ماه است، تا آن گاه که به رشد کامل خود برسد و به چهل سال برسد، مىگوید: «پروردگارا، بر دلم بیفکن تا نعمتى را که به من و به پدر و مادرم ارزانى داشتهاى سپاس گویم و کار شایستهاى انجام دهم که آن را خوش دارى، و فرزندانم را برایم شایسته گردان در حقیقت، من به درگاه تو توبه آوردم و من از فرمانپذیرانم.»
آیه‌ی فوق، رابطه‌ی سه نسل با یکدیگر را بیان می‌کند. خداوند انسان را به احسان والدین سفارش می‌کند و برای توجه دادن به فرزند، رنج مادر در سـال‌های حـمل، زایمان و شیر دادن (سی‌ماه) را یادآور می‌شود تا این‌که نسل دوم به سن 40 سالگی یعنی به سن کمال می‌رسد و از خداوند توفیق شکر نعمت‌های الهی نسبت به خود و والدینش را می‌خواهد و برای فرزندانش ـ نـسل سـوم ـ دعا می‌کند که صالح باشند و مورد رضای خالق قرار گیرند. تربیت جامع قرآنی، در این آیه مشهود است. طبق آیه‌ی مبارکه، مسلمان باید خود، ریشه خود و نسل بعد از خود را بـه خـداوند وصـل کند و از او برای اصلاح همگان کـمک بـطلبد. ایـن جامعه‌ی مطلوب قرآنی است که در آن پیوستگی نسل‌ها با محوریت عبودیت و خداجویی حفظ می‌شود و هرکس با رشته‌ی محبت و وفا، به دو نسل قـبل و بـعد خـود وابسته می‌شود.
دعا برای خانواده، سنّت ائمه اطهار(علیهم السلام)
حضرت امام سجاد (علیه السلام) در دعایی که بـه یـکی از دوستان خود تعلیم داد، فرمود: «پروردگارا، مرا تنها مگذار و تو بهترین وارثانی. برای من از جانب خود فـرزندی قـرار ده کـه در زندگی وارث من باشد و بعد از مرگم، برایم طلب آمرزش کند و او را از نظر خـلقت، سـالم و هماهنگ گردان و برای شیطان، در او بهره‌ای قرار مده. خدایا! از تو طلب آمرزش می‌کنم و به درگاهت توبه مـی‌نمایم کـه تـو آمرزنده و رحیمی.»
در این دعا نیز، مؤمن برای خود و وارثانش از خداوند مغفرت، خلقت نـیکو، دوری از شـیطان و زیـبایی ظاهر و باطن طلب می‌کند. ضروری است که اهل خانه به این پیوستگی عاطفی و الهـی تـوجه داشـته باشند و خود را در خدمت اعضا بدانند، نه طلبکار از آنان و چنان‌که اشاره شد، خدمت به دیـگران، دعـا در حق آنان و رعایت اخلاقیات را وظیفه‌ی خود و حق آنان دانسته، نه لطف و مرحمت نـسبت بـه آنـ‌ها. حاکمیت این فرهنگ قرآنی، به‌طور مسلّم در تحکیم و تحسین روابط خانواده مؤثر خواهد بود.