دو نوع قلب متفاوت در سخن خداوند متعال درفرهنگ قرآن
به گزارش کارگرآنلاین خداوند متعال درفرهنگ قرآن سخن از دو نوع قلب متفاوت نموده است . قلبی که ازآلودگی‌های رذایل اخلاقی به دور و معدن فضائل و کمالات اخلاقی شده است. و قلبی دیگری که به واسطه عدم بهره‌مندی صاحبش از تهذیب نفس محکوم به نابودی شده است. آشنایی و معرفت به این دو قلب میتواند انسان را در مسیر انتخاب راه سعادت و کمال کمک نماید. قبل از معرفی این دو نوع قلب در فرهنگ قرآن به معرفی و شناسی قلب در فرهنگ اسلامی می پردازیم.
قلب در لغت:
از معانی اختصاصی قلب، روح و جان است مثل کلام خدای تعالی در قرآن، که میفرماید: «إِذْ جَاؤُوکُم مِّن فَوْقِکُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنکُمْ وَإِذْ زَاغَتْ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا[الاحزاب/10] هنگامى که از بالاى [سر] شما و از زیر [پاى] شما آمدند، و آن گاه که چشمها خیره شد و جانها به گلوگاهها رسید و به خدا گمانهایى [نابجا] مىبردید.»
بعضی از محققین میگویند: قلب دو گونه است: یکی قلب مادی ظاهری، که عضوی از بدن و منبع حیات و حرکت است، و دیگری قلب روحانی باطنی، که روح مجرد است و متعلق به قلب بدنی و به واسطه این روح، حرکت و عمل و حیات در قلب و بدن تحقق پیدا میکند و این روح همان نفس ناطقه درک کننده و حقیقت انسان است و از این روح، همة قوا وصفات سرچشمه میگیرد و تجلی پیدا میکند، همچنانکه همه اعضاء ادامة حیات شان به قلب وابسته است.
تفاوت های چشم گیر و شگفت انگیز دو قلب
خداوند متعال تفاوت های چشم گیر وشگفت انگیز دونوع قلب را در آیات نورانی قرآن مجید این چنین معرفی می نماید:
1- آرامش و اطمینان
در منطق قرآن قلبی که به ذکر خاوند متعال به آرامش خاطر رسیده است از معیارهای درستی و سلامت بر خوردار است از این رو خداوند متعل می فرماید«الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛[رعد/28] آنها کسانى هستند که ایمان آوردهاند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مىیابد!»
2- قلب مریض و غیر سالم
در مقابل قلب های مومنین که از آرامش و سلامتی برخورار هستند؛ قلبهای افراد منافق وجود دارد که نه تنها از آرامش و سلامتی برخوردار نیستد بلکه در مرض و بیماری هم گرفتار شده است.چرا که خداوند متعال می فرماید:« فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ بِما کانُوا یَکْذِبُون؛[بقره/10]در دلهاى آنان یک نوع بیمارى است خداوند بر بیمارى آنان افزوده و به خاطر دروغهایى که میگفتند، عذاب دردناکى در انتظار آنهاست.»
3- قلب های هدایت پذیر و سعادتمند
قلب های افراد مومن به واسطه باورهای صحیح که در آن راسخ شده است از نعمت و مولفه ارزشمند هدایت برخودار است از این رو خداوند متعال در این خصوص می فرماید:« وَ مَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ یَهْدِ قَلْبَهُ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلیم؛[تغابن/11] و هر کس به خدا ایمان آورد، خداوند قلبش را هدایت مىکند و خدا به هر چیز داناست!»
4- قلب های گمراه وسرگردان
قلب های انسانهای که خود را گرفتار گناه و الودگی نموده‌اند به جایی میرسد که حاضر به تسلیم و اطاعت از مسیر هدایت و سعادت نمی شوند این چنین قلب های رفته رفته از دایره هدایت دور شده به طوری که حتی در مواجه با مسیرهدایت ابراز عدم شناخت می‌کنند خود را از آن خارج می سازد. وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لاَّ یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ یَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَـئِکَ کَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَـئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ؛[اعراف/179]و در حقیقت، بسیارى از جنّیان و آدمیان را براى دوزخ آفریدهایم. [چرا که] دلهایى دارند که با آن [حقایق را] دریافت نمىکنند، و چشمانى دارند که با آنها نمىبینند، و گوشهایى دارند که با آنها نمىشنوند. آنان همانند چهارپایان بلکه گمراهترند. [آرى،] آنها همان غافل ماندگانند.»
