زیان کارترین مردم در قرآن را بشناسید
به گزارش کارگرآنلاین در آیه: «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالاْ َخْسَرِینَ اَعْمالاً * الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ اَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً» (کهف: ۱۸/ ۱۰۳ ـ ۱۰۴)
خداوند فرموده است: زیانکارترین مردم از لحاظ عمل، کسانی هستند که در این دنیا، در راه گمراهی و ضلالت، سعی و تلاش دارند و گمان می‌کنند که دارند کار خوبی انجام می‌دهند.
و در آیه: «إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاءُ وَمَن یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِیمًا» (نساء: ۴/ ۴۸) و آیه: «إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاءُ وَمَن یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاَلًا بَعِیدًا» (نساء: ۴/ ۱۱۶) آمده که خداوند هیچ وقت شرک و مشرک را نمی‌بخشد.
انسان‌ها دارای دو حیات - در این جهان و در آن جهان - هستند؛ برای هر یک از این دو زندگی، گفتارها، توصیه‌ها، توصیف‌ها و... بیان شده است.
والاترین هدف برای انسان‌ها می‌تواند سربلندی و به نتیجه رسیدن در هر دو دنیا باشد: «رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً».
با این حال برخی در دنیا موفق و در آخرت ناموفق هستند، اما هستند کسانی که «هم دنیا را از دست داده‌اند و هم آخرت را و این همان زیان آشکار است».
این افراد، به حق، بدترین شرایط را داشته و به تعبیر پروردگار زیانکارترین مردم خواهند بود:
«بگو: آیا شما را از زیانکارترین مردم از جهت عمل آگاه کنم؟ [آنان] کسانى هستند که تلاششان در زندگى دنیا به هدر رفته [و گم شده است] در حالى که خود می‌پندارند، خوب عمل می‌کنند. آنان کسانى هستند که آیات پروردگارشان و دیدار او را منکر شدند، [و] در نتیجه، اعمالشان تباه و بی‌اثر شده است، و روز قیامت ارزشی برای کردارشان نخواهیم گذاشت».
آری؛ اینان به واقع خسران بزرگی کرده‌اند؛ زندگی دنیا را به انجام اعمالی گذراندند که نفعی به حالشان نخواهد داشت و در آخرت نیز با دستی خالی به دیدار پروردگار می‌روند.
اما قبل از این‌که به بیان مصادیق (الأَخْسَرِینَ أَعْمَالاً) بپردازیم؛ باید توجه کنیم که افراد این دسته نیز دارای گروه‌ها و طبقاتی هستند.به بیان دیگر؛ این تعبیر، گروه‌های مختلفی را شامل می‌شود که همگی خسران دیده‌اند، اگرچه مراتب این خسران، متفاوت بوده؛ برخی کم و برخی بسیار خسران دیده‌اند.
حال با توجه به این نکته به برخی از مصادیق این تعبیر که در روایات فریقین بدان اشاره شده می‌پردازیم:
۱. در کتاب «کنز العمال» به نقل از امام علی(ع) در ذیل این آیه آمده است: «اینان راهبانی هستند که خود را در ارتفاعات محبوس می‌کنند [و در آن‌جا به عبادت می‌پردازند]».
امام علی(ع) در این روایت ریاضت سخت‌گیرانه راهبان را به چالش می‌کشد که بنابر صریح قرآن، توصیه‌ای از جانب خدا به آنان نبوده بلکه از بدعت‌هایی بود که خود بنیان نهاده بودند.
البته ذکر این نکته ضروری است که مراد روایت آن نیست که تمام ریاضت‌های راهبان بی‌فایده باشد؛ زیرا به تصریح قرآن برخی رویکردهای راهبان منجر به برتری مسیحیت بر یهودیت شده است.ریاضتی ناپسند است که بدعت در دین را به دنبال داشته و موجب تکبر و خودبرتربینی شود.
۲. نقل شده است، ابن کواء تفسیر زیانکارترین مردم را از امام علی(ع) جویا شد. امام در جواب فرمود: «اینان اهل کتابی هستند که به خداى خویش کفر ورزیدند و در دین خود بدعت گذاشتند و اعمالشان تباه شد».
مشابه این روایت در برخی صحاح سته نیز وجود دارد.البته باید در نظر داشت که این نکوهش ویژه افرادی است که معاند و ناسپاس هستند و در همین راستا در برخی روایات، تعبیر به «کفرة اهل الکتاب» شده است.
۳. در روایتی امام علی(ع) به نوعی خوارج نهروان را نیز از مصادیق آیه معرفی می‌کند: «مَا أَهْلُ النَّهْرَوَانِ مِنْهُمْ بِبَعِید»؛خوارج نهروان هم با افراد نکوهش شده در این آیه تفاوت چندانی ندارند!
۴. امام باقر(ع): «مسیحیان، کشیش‌ها، راهبان، اهل شبهه، مسلمانانی که از هواهای نفسانی خود تبعیت می‌کنند، خوارج و هر کسى که بدعتی را ایجاد کند از مصادیق این آیه خواهند بود».
۵. امام موسای کاظم(ع): «زیانکارترین مردمان از جهت عمل، کسانی هستند که حج خود را به تأخیر بیاندازند».