شناسایی ویژگی های بلوغ در نوجوانان + نکات بسیار مهم

مراحل بدنی بلوغ در دختران و پسران چگونه است؟

تغییرات بدنی که در طی دوران بلوغ اتفاق می ‎افتد ، در دختران و پسران با یک الگوی مشخص بروز پیدا می ‎کند . در اکثر دختران اولین نشانه ظاهری بلوغ آغاز رشد پستان ها است که معمولا در سن 11 سالگی بروز پیدا خواهد کرد . در ادامه رشد موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی آغاز شده و در نهایت به شروع دوره قاعدگی منتهی خواهد شد.

تخمک گذاری و چرخه قاعدگی در اکثر مواقع پس از گذشت حدودا دو سال و نیم از آغاز بلوغ بروز پیدا خواهد کرد . مطالعات نشان می ‎دهند که عدم آغاز چرخه قاعدگی پس از گذشت 13 سالگی فرد ممکن است باعث عدم تخمک گذاری منظم در او شود و بنابراین در صورت تاخیر در آغاز دوره قاعدگی بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.

در پسران افزایش اندازه بیضه ها اولین نشانه آغاز دوره بلوغ است . بزرگ شدن بیضه ها از میانگین سنی 11 و نیم سال در پسران آغاز شده و حدود شش ماه ادامه پیدا خواهد کرد . بعد از بزرگ شدن بیضه ها ، آلت تناسلی بزرگ تر شده و در ادامه موهای زائد بدن شروع به رشد خواهند کرد . در مرحله بعدی تن صدا بم شده و عضلات بدن افزایش حجم پیدا خواهند کرد . مرحله آخر بلوغ در پسران نیز شامل رشد موهای صورت و یا ریش است.

با افزایش سطح ترشح هورمون تستوسترون، باروری در مردان ایجاد خواهد شد. توالی تغییرات دوران بلوغ توسط پزشکان مشخص شده و از آن به عنوان درجه بلوغ جنسی یا مراحل تانر یاد می ‎شود . مراحل تانر شامل پنج مرحله است که پزشکان به کمک آن میزان پیشرفت خصوصیات جنسی نوجوانان را مورد بررسی قرار می ‎دهند.

ویژگی بلوغ

بلوغ زودرس و دیررس در دختران نوجوان

بروز علائم ظاهری بلوغ در سنین هفت یا هشت سالگی یک دختر با عنوان بلوغ زودرس شناخته شده و به عوامل مختلفی مانند ویژگی های ژنتیکی مرتبط است . با این وجود بهتر است در این گونه موارد به پزشک مراجعه شود تا عوامل دخیل در این امر شناسایی شوند.

بلوغ دیررس به معنی عدم رشد بافت سینه و علائم ظاهری بلوغ بعد از گذشت 14 سالگی در دختران نوجوان است و همچنین ممکن است پس از رشد بافت سینه ، شروع چرخه قاعدگی تا سال ها به تاخیر بیفتد . بلوغ دیررس ممکن است تحت تاثیر عوامل پزشکی و یا غیر پزشکی مانند کمبود وزن و یا سوءتغذیه در فرد بروز پیدا کند.

بلوغ زمان تغییرات سریع است :

بلوغ یکی از مراحل زندگی هر فرد است که در آن دوره رشد سریعی در همه اندام های بدن اتفاق می افتد . این رشد سریع و ناگهانی یک تا دو سال قبل از این که پسر یا دختر به بلوغ جنسی برسند شروع می شود و شش ماه تا یک سال بعد از آن هم ادامه می یابد ، بنابراین دوره کامل این مرحله رشد سریع حدود سه سال طول می کشد .تغییرات ناگهانی و سریعی که هنگام بلوغ اتفاق می افتد موجب نگرانی نوجوانان می شود و بروز رفتارهای ناهنجار و نامطلوب در آنان می شود.

سن رسیدن به بلوغ متفاوت است

سن بلوغ در همه افراد یکسان نیست و بین 10 تا 19 سالگی اتفاق می افتد ، اما متوسط سن بلوغ در دختران 11 سالگی و پسران یک یا دو سال بعد از آن است.

علل بلوغ

هورمون ها ی جنسی از علل بلوغ هستند . 5 سال قبل از بلوغ جنسی ، میزان کمی از هورمون های جنسی تولید و ترشح می شود ، که این میزان در دوران بلوغ افزایش می یابد و موجب تکامل دستگاه تناسلی و عمل غدد جنسی می شود.

این هورمون ها باعث تغییرات بدنی نیز می شوند . در 16 تا 17 سالگی سطح هورمون مردانه ( تستوسترون ) در خون افزایش یافته و سپس به آهستگی کاهش می یابد تا به میزان ثابتی در افراد بزرگسال برسد.

علائم بلوغ در نوجوانان
در دوران بلوغ چه تغییراتی در بدن دختران و پسران ایجاد خواهد شد؟

رشد قد

در طول 2 یا 3 سال از دوره بلوغ ، قد فرد به میزان قابل توجهی افزایش پیدا خواهد کرد و به عبارت دیگر حدود 17 تا 18% از قد بزرگسالان در دوره بلوغ افزایش خواهد یافت . اگرچه افزایش قد بر روی تنه و اندام های بدن تاثیر می‎ گذارد اما معمولا رشد ابتدا در اندام ها بروز پیدا خواهد کرد . تغییر در اندام های جنسی ، معمولا در دختران دو سال زودتر از پسران ایجاد خواهد شد.

رشد استخوان ها

رشد استخوان ها امری مرتبط با دوره بلوغ دختران و پسران است . در دختران تقویت تراکم استخوان ها همزمان با آغاز چرخه قاعدگی و پس از افزایش یافتن قد آن ها اتفاق خواهد افتاد.

مطالعات نشان می ‎دهند که در دوره بلوغ ابتدا عرض استخوان ها افزایش پیدا کرده و به دنبال آن میزان مواد معدنی استخوان و در آخر تراکم استخوان ها افزایش پیدا خواهد کرد . به دلیل وجود تاخیر بین رشد استخوان و دستیابی به تراکم کامل در آن ها ، امکان قرار گرفتن فرد نوجوان در معرض خطر شکستگی افزایش پیدا خواهد کرد.

تغییر در اندام های بدن

در سال های اولیه زندگی بعضی از نقاط بدن مانند بینی ، پاها و دست ها کوچک هستند که در زمان بلوغ بزرگ می شوند.

تغییرات وزن

یکی دیگر از تغییراتی که در دوره بلوغ دختران و پسران رخ می ‎دهد ، تغییرات فرم بدنی و افزایش وزن است . افزایش میزان وزن و چربی بدن در دختران در قسمت های باسن و ران ها ایجاد شده و باعث ایجاد ظاهری منحنی در آن ها خواهد شد.

در مقابل تغییرات فرم بدنی و افزایش وزن در پسران نوجوان ، معمولا در افزایش اندازه عضلات بدن و بازوها ایجاد می ‎شود . در پایان دوره بلوغ ، پسران حدود یک و نیم برابر بیشتر از دختران وزن خواهند داشت.

سایر تغییرات

بلوغ سیستم های قلبی و عروقی و ریه ها باعث افزایش ظرفیت عملکرد این اندام ها می ‎شود که این امر با افزایش کلی استقامت و قدرت بدنی فرد همراه است . این تغییرات در پسران بیشتر از دختران است.

مشخصات بلوغ دختر

عواطف و احساسات دختران و پسران در دوره بلوغ دست خوش چه تغییراتی خواهد شد؟

پسران و دختران هر دو در دوره بلوغ دچار تغییرات جسمی و روحی خواهند شد . این تغییرات در همه نوجوانان یکسان نبوده و به افرادی که با آن ها سر و کار دارند همانند خانوده و دوستان نیز مرتبط است . در این دوره فرد ممکن است نوسانات خلقی ، اضطراب ، سردرگمی و تحریک پذیری را تجربه کنند.

لازم به ذکر است که تمام تغییرات عاطفی در فرد نوجوان مرتبط با افکار و احساسات منفی نیست و فرد در این دوره شیوه برقراری ارتباطی بالغ تر را با دیگران خواهد آموخت.

اگرچه تغییرات عاطفی ، بخشی جدایی ناپذیر از دوره بلوغ است در صورتی که این تغییرات به طور غیر معمول و شدید باشد و بر عملکرد روزانه فرد و روابط او با دیگران تاثیر بگذارد ، مهم است که به دنبال کمک های پزشکی باشید.

استرس به دلیل عدم تغییرات بدن :

عدم رشد بدن مرتبط با علائم بلوغ در مقایسه با سایر دوستان یک دختر نوجوان ممکن است باعث ایجاد استرس و اضطراب در او شود . نگرانی در رابطه با قدم گذاشتن به دوره جدیدی از زندگی ، نگرانی در مورد استقلال و جدا شدن و دور ماندن از والدین نیز باعث افزایش استرس و اضطراب یک دختر نوجوان خواهد شد.
نگرانی های پزشکی مرتبط با دوران بلوغ در دختران و پسران شامل چه مواردی می‎ شود ؟

اگرچه بلوغ یک وضعیت کاملا عادی است و بیماری به حساب نمی ‎آید اما با این حال ممکن است برخی از شرایط پزشکی و بیماری ها برای اولین بار در این دوره بروز پیدا کنند . برخی از شرایط پزشکی که به طور بالقوه با دوران بلوغ در ارتباط هستند ، شامل موارد زیر می ‎باشند:

جینوکوماستیا :

این اختلال که مرتبط با بزرگ شدن سینه ها در پسران است ، به دلیل تغییرات هورمونی زودگذر در پسران نوجوان ایجاد می ‎شود که این اختلال معمولا در سن 13 سالگی رخ می ‎دهد و در نیمی از پسران در دوران بلوغ شایع است.

آکنه :

آکنه ، التهاب غدد چربی و فولیکول های موی پوست است که در اکثر مواقع در صورت بروز پیدا می ‎کند اما با این حال ممکن است در گردن ، پشت ، قفسه سینه و یا نواحی دیگر نیز ایجاد شود. تغییرات هورمونی در دوران بلوغ منجر به ایجاد آکنه در بسیاری از دختران و پسران نوجوان می ‎شود.

جوش دوران بلوغ

کم خونی :

دوره بلوغ در مردان با افزایش غلظت فریتین (آهن) و هموگلوبین در خون همراه است اما این افزایش در زنان مشاهده نمی ‎شود . دختران نوجوان نسبت به پسران تمایل کم تری به خوردن مواد غذایی حاوی آهن دارند و این امر در کنار از دست دادن خون در دوره های قاعدگی ممکن است دختران نوجوان را در معرض خطر کم خونی قرار دهد.

اسکولیوز :

به دلیل افزایش رشد استخوان های بدن و ستون فقرات در دوران بلوغ، احتمال بروز بیماری اسکولیوز (انحنای غیر طبیعی ستون فقرات) در دختران و پسران نوجوان افزایش پیدا خواهد کرد.

مشکلات بینایی :

نزدیک بینی در دوران بلوغ به دلیل رشد اندام های مرتبط با بینایی در پسران و دختران نوجوان افزایش پیدا خواهد کرد.

آسیب های اسکلتی و عضلانی:

از آن جایی که طول استخوان ها قبل از تقویت تراکم استخوان ها انجام می ‎شود ، نوجوانان بیش تر در معرض خطر شکستگی استخوان قرار خواهند داشت . همچنین از آن جایی که معمولا رشد اندام ها قبل از رشد تنه بدن اتفاق می ‎افتد ، ممکن است برخی از مفاصل با دامنه حرکتی محدود رو به رو شوند.

خون ریزی غیر معمول رحم :

دختران نوجوانی که اخیرا چرخه قاعدگی خود را آغاز کرده اند ، ممکن است دچار خون ریزی نامنظم ، طولانی مدت و یا سنگین قاعدگی شوند . تخمک گذاری شایع ترین علت خون ریزی غیر عادی قاعدگی در دختران نوجوان است.