حوزه اختیارات حکومتی فقهای عصر غیبت در نظام فکری فاضل مقداد

 انتشارات بوستان کتاب سومین چاپ کتاب «اندیشه سیاسی فاضل مقداد» نوشته سیدمحمدرضا موسویان را با شمارگان هزار نسخه، ۱۵۱ صفحه و بهای ۲۳ هزار تومان منتشر کرد. نخستین چاپ این کتاب سال ۱۳۸۵ با شمارگان ۱۵۰۰ نسخه و بهای ۱,۲۰۰ تومان منتشر شد و چاپ دوم آن نیز سال ۱۳۸۶ نیز با شمارگان ۱۳۰۰ نسخه و بهای ۱,۵۰۰ تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

ابوعبدالله مقداد بن عبدالله، مشهور به فاضل مقداد یا فاضل سُیوری از فقیهان و متکلمان قرن نهم هجری، یعنی دوران بی‌ثباتی بین حکومت مغولان و عصر صفویه است. فاضل مقداد، در دانش کلام، فقه، اصول، معانی و بیان، قرآن، حدیث و منطق دست داشت و دارای تألیفاتی است که نزد دانشمندان شیعه و سنی شهرتی فراوان دارد. او را «سیوری»، «اسدی»، «غروی» و شاگرد شهید اول دانسته‌اند. وی به اعتبار محل تولدش به «سُیُوری» مشهور است. سُیُور قریه‌ای است واقع در نزدیکی شهر حلّه. از آنجا که «سیور» از توابع حلّه است، او به حلّی هم منتسب شده است.

فاضل مقداد تحصیلات مقدماتی علوم اسلامی را در شهرهای حله و بغداد به پایان رساند و برای ادامه تحصیل، به نجف رفت و تحصیلات عالی فقه و اصول و کلام را در آن حوزه دنبال کرد. او بعدها پس از تکمیل علوم به مقام مرجعیت رسید. از جمله شاگردان او می‌توان به این شخصیت‌ها اشاره کرد: جمال الدین احمد فرزند محمّد فرزند فهد حلّی، حسن بن راشد حلّی، حسن بن محمّد بن حسن نجفی، حسین بن فخرالدین بن سفرلله، معروف به علاءالدین مظفر، سیف الدین شغرابی، شرف الدین مکی.، ظهیرالدین بن الحسام، علی بن الحسن بن علاله، علی بن عبدالعالی المیسی العاملی، محمّد بن شجاع القطان الانصاری الحلی و...

اندیشه سیاسی فاضل‬ مقدادمشحون از آموزه‏‌هایی درباره حکومت و ضرورت و مشروعیت آن، حکومت مطلوب و ارکان و شرایط آن، ادله عقلی و نقلی حکومت و رابطه فرد و دولت است. هم‏چنین به دو نکته کلیدی مقتضیات زمان و مکان و ارتباط آن با فتاوا و احکام شرعی و رابطه دین و سیاست نیز تأکید کرده‬ است.

نگارنده در این کتاب نخست، زندگی و اوضاع زمانه فاضل مقداد را بررسی کرده و در ادامه با اشاره به مبانی و پایه‌های اندیشه فقهی کلامی وی در عرصه سیاست به نظام سیاسی مطلوب پرداخته و بر اساس آن، انواع حکومت و حکومت مطلوب و دلایل وی را برای تبیین چنین حکومتی در عصر غیبت را بررسی کرده است. مبحث بعدی بررسی ارکان حکومت و ویژگی‌های آن به ویژه در عصر غیبت و حوزه اختیارات حکومتی فقهای عصر غیبت و نهادهای تحت رهبری آنان است که در پایان، موضوع سیاست داخلی و خارجی و روابط متقابل فرد و دولت مطرح شده است.

کتاب پنج فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «زندگی و زمانه فاضل مقداد سیوری حلی»، «مبانی و کلیات»، «نظام سیاسی»، «ارکان حکومت اسلامی» و «سیاست خارجی».