چرا باید طرح‌های اقتصادی از نظر فرهنگی و اجتماعی ارزیابی شوند؟
«ارزیابی اجتماعی- فرهنگی طرح‌های اقتصادی» تالیف امیر حسین مزینی از سوی سازمان سمت و با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۸۲ صفحه و با شمارگان ۲۰۰ نسخه و قیمت ۳۰ هزار تومان منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.
نویسنده در پیشگفتار این اثر آورده است: «توسعه، فرایندی پیچیده و پویاست. بدون شک بخشی از این پیچیدگی ریشه در ابعاد مختلف این پدیده (همچون توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی) دارد. این همان چیزی است که در بسیاری از متون به‌عنوان یکی از تفاوت‌های ماهیتی توسعه و رشد بدان اشاره شده است. در واقع زمانی‌که از رشد صحبت می‌شود یک مفهوم کمّی مد نظر است؛ اما هنگامی که از توسعه سخن به میان می‌آید در کنار معیارهای کمّی به مفهوم کیفی نیز توجه می‌شود.
چنانچه بحث را محدود و بر حوزه اقتصاد تمرکز کنیم، مشاهده می‌شود که این تمایز میان مفهوم رشد و توسعه (در حوزه اقتصاد)، به‌ویژه در نیمه دوم قرن بیستم، منشأ بسیاری از اتفاقات شده است. بشر فرا گرفت همزمان با استفاده از منافع رشد اقتصادی، تبعات نامطلوب این رشد در حوزه‌های اجتماعی، زیست‌محیطی و غیره را نیز باید مد نظر قرار دهد و به حداقل رساند؛ به گونه‌ای که ارزیابی تبعات فعالیت‌های اقتصادی به عنوان یک جنبش فکری، علمی ـ تحقیقاتی و اجرایی در سطوح ملی و بین‌المللی ظهور یافت. این بحث با مطرح شدن مقوله توسعه پایدار و قرار گرفتن آن در کانون توجه جامعه جهانی هرچه بیشتر اهمیت یافت و به تدریج به عنوان یک الزام به آن توجه شد.»
در ادامه نیز می‌نویسد: «در بحث ارزیابی تبعات فعالیت‌های اقتصادی تلاش می‌شود در قالب روش‌شناسی مشخص، تبعات (اغلب منفی) مترتب بر فعالیت‌های اقتصادی شناسایی، پایش، ارزیابی و اندازه‌گیری شوند؛ با این هدف که بتوان قضاوت و تصمیم‌گیری بهتری نسبت به فعالیت‌های اقتصادی داشت. چرا که مشاهده می‌شود در یک طرح اقتصادی بعضی تبعات ایجادشده جدا از اینکه بخشی از منافع طرح را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند، توجیه‌پذیری طرح مورد نظر را نیز منتفی می‌سازند. در حوزه موضوعات اجتماعی ـ فرهنگی این بحث موضوع کتاب حاضر است که از آن به ارزیابی تبعات اجتماعی ـ فرهنگی فعالیت‌های اقتصادی تعبیر می‌شود. در این کتاب تلاش شده است همگام با اقدام‌های انجام‌شده درعرصه بین‌المللی، مستندی ارائه شود که در چهارچوب مبانی و معیارهای علمی، نیاز خوانندگان محترم را در طرح‌های کاربردی اقتصادی در زمینه ارزیابی تبعات اجتماعی و فرهنگی تأمین کند.»
کتاب از هفت فصل تشکیل شده است. نویسنده در فصل نخست به کلیات (هدف و مفهوم ارزیابی تبعات اجتماعی) پرداخته است. فصل دوم به «تاریخچه ارزیابی تبعات اجتماعی در جهان و ایرانژ» اختصاص یافته است. فصل سوم «اقدامات و ابعاد بین‌المللی ارزیابی تبعات اجتماعی» بحث شده است. فصل چهارم نیز به «محدوده و حوزه‌های مورد بررسی در ارزیابی تبعات اجتماعی» اختصاص یافته است.
در فصل پنجم «روش‌شناسی مطالعات ارزیابی تبعات اجتماعی» را مورد بررسی قرار داده و در فصل ششم «برخی ملاحظات در مطالعات ارزیابی تبعات اجتماعی» را شاهدیم. در فصل پایانی کتاب نویسنده به «ارزش‌گذاری اقتصادی تبعات اجتماعی» پرداخته است. کتاب حاضر برای دانشجویان رشته اقتصاد در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس «ارزیابی اجتماعی‌ـ فرهنگی طرح‌های اقتصادی» تدوین شده است.
