۵ گام مهم برای پرورش نگرش ذهنی مثبت
از پشتیبانی دیگران استفاده کنید، ولی در عین حال، روشهای مراقبت از خود را نیز یاد بگیرید تا بفهمید چگونه باید رفتار کنید تا به درک کاملی از مثبت گرایی برسید. این گفتگوی درونی، این شهود، و این نگرش میتواند شما و دنیای اطرافتان را تغییر دهد.
بر اساس مقالهای تحت عنوان مطالعهی جدید استنفورد: نگرش مثبت واقعا میتواند عملکرد مغزتان را بهبود ببخشد نوشتهی جسیکا استیلمن، پژوهشگران دانشگاه استنفورد دربارهی تاثیر احساس مثبت یک فرد دربارهی یک موضوع خاص بر توانایی مغز وی و فرایند یادگیری و رسیدن به هدف به مطالعه پرداختند. طبق نتایج این پژوهش، داشتن احساس مثبت تاثیر مطلوبی بر وضعیت افراد میگذارد.
در حوزههایی که نگرش مثبتی به آنها داریم، عملکرد بسیار خوبی از خود به نمایش میگذاریم. ولی اگر بتوانیم با ارادهی خودمان، در مورد همه چیز در زندگی نگرش مثبت داشته باشیم، چه اتفاق خواهد افتاد؟ این انتخاب همه چیز را تغییر خواهد داد.
مثبت گرایی فقط شاد بودن نیست؛ معمولا بسیاری از آدمها به اشتباه فکر میکنند مثبت گرایی همان شاد زیستن است. در واقع، مثبت گرایی یعنی پذیرش این مسئله که دامنهی گستردهای از هیجانها در زندگی کاملا سالم و مثبت هستند. مثبت گرایی هنگامی ماندگار خواهد بود که از استراتژیهای تفکر مثبت استفاده کنید. مثبت گرایی درک احساساتتان است؛ پذیرش همه چیز به همان گونه که هستند؛ مثبت گرایی یعنی پیگیری هر آنچه باعث شادیتان میشود؛ مثبت گرایی همان هدفی است که پس از تحمل درد به دست خواهید آورد.
و چرا باید مثبت گرایی را انتخاب کنیم – با هر دست بدهید، با همان دست میگیرید. به هر آنچه باور دارید، خواهید رسید.
در این مقاله، قصد داریم به ۵ گام برای پرورش نگرش ذهنی مثبت اشاره کنیم. در هر بخش، به طور مفصل دربارهی اهمیت مثبت گرایی صحبت خواهد شد، زیرا درک این مسئله به پیگیری آن و همچنین، پذیرش این ذهنیت کمک خواهد کرد.
پرورش نگرش ذهنی مثبت
۱. این مسئله را درک کنید که میتوانید نگرشتان را تغییر دهید
نقل قولی از مایا آنجلو است که میگوید:
“اگر چیزی را دوست ندارید، تغییرش دهید. اگر نمیتوانید آن را تغییر دهید، نگرشتان را عوض کنید.”
وقتی انتخاب میکنید که نگرش مثبت گرا داشته باشید، نگرشی را بر میگزینید که بیش از هر چیز دیگر شما را به رفتاری انعطاف پذیر سوق میدهد.
اگر نگرشی منفی داشته باشید، مغزتان به خود اجازه میدهد الگوهای تفکر منفی را در خود ایجاد کند؛ و در نتیجه، مملو از هیجانهایی سخت و تاریک شود. به این ترتیب، تمام روز را، بارها و بارها، صرف تفکر یا نگرانی دربارهی یک موضوع میکنید؛ و به این ترتیب، فکر میکنید این کار میتواند مشکلتان را حل کند. انجام این کار باعث میشود هرگز به راهحل مناسب نرسید؛ در عوض تصور میکنید تا نشستن و نگران بودن، از وقتتان حداکثر استفاده را میبرید.
در واقعیت، اولین کاری که لازم است انجام دهید این است که خود را آرام کنید. شاید این توصیه متناقض به نظر برسد، ولی به این معنی است که ذهنیت آشفتهتان را اندکی آزاد و رها کنید. وقتی آنچه را باعث آزارتان میشود، رها کنید، به این ترتیب، نگرش ایمنتری را انتخاب کردهاید. نگرشی که کمکتان میکند هیجانهایتان را بپذیرید، تقدیرتان را بپذیرید، و قبول کنید نمیتوانید پاسخ تمام سوالات زندگیتان را در اختیار داشته باشید. به این ترتیب، رو به رو شدن با این واقعیت برایتان آنچنان ترسناک نخواهد بود.
نگرشتان در زندگی یعنی همه چیز. نگرش یعنی نحوهی التیام بخشیدن به دردها و زخمها؛ یعنی نحوهی مثبت ماندن در زندگی؛ یعنی نحوهی حفظ کردن تمام داشتههایمان در زندگی؛ یعنی نحوهی غلبه بر مشکلات.
بدون یک نگرش مثبت، نمیتوانیم استقامت به خرج دهیم. استقامت یعنی هدف اصلی مثبت گرایی.
نگرش مثبت یعنی نحوهی قدرت بخشیدن به نیروی اراده. نیروی اراده یعنی نحوهی تقویت مثبت گرایی. این دو یک چرخهی مداوم را شکل میدهند. آن را میتوان به جای یکدیگر نیز استفاده کرد.
مثبت گرایی نشانهی قدرت اراده است. وقتی از مثبت گرایی بهرهمند باشید، میتوانید در کمال آرامش در برابر طوفان بایستید. شما کاملا به زمین متصل میشوید. با قدرت روی پایتان میایستید. به پایین سقوط نمیکنید. و از این مهمتر اینکه، حتی اگر سقوط کنید، بار دیگر میتوانید روی پای خود بایستید.
یک ضربالمثل ژاپنی میگوید، “هفت بار روی زمین بیفت، و هشت بار بلند شو.” این ضربالمثل یعنی هرگز متوقف نشوید؛ بلکه همیشه به راهتان ادامه دهید. برای رسیدن به هدف نهاییتان باید از دشواریها عبور کنید.
نگرش مثبت یعنی درک این مسئله که شما قدرت غلبه بر مشکلات را در اختیار دارید. وقتی به این درک برسید، میتوانید نگرشتان را تغییر دهید. برای بهرهمندی حداکثری از فواید نگرش مثبت، باید نخست تفکر مثبت را به ارادهی خود انتخاب کنید. وقتی تصمیم بگیرید مثبت فکر کنید، هر کاری میتوانید انجام دهید.
۲. تعریف منحصر به فرد خود را از زندگی بیابید
وقتی چیز مهمی در زندگیتان را از دست میدهید، نگرش مثبت کمکتان خواهد کرد آن را مجددا به دست بیاورید یا قدرتتان را برای جبران آن افزایش دهید. این بهترین روش برای زندگی است. این بهترین روش برای درس گرفتن از زندگی و عشق است. وقتی مثبت اندیش باشید، قدرتی را در اختیار دارید که هیچ وضعیت و هیچ عامل دیگری نمیتواند آن را از شما بگیرد.
شناسایی نیروی درونیتان برای ادامهی زندگی، برای استفادهی حداکثری از هر فرصت، مقاومت و پیگیری تلاشها، علیرغم وجود حسی که سراسر شما را به تسلیم وامیدارد، به هر چیز دیگری در زندگی میارزد.
همیشه نمیتوانید این نیرو را درون خود حفظ کنید، ولی همیشه میتواند نگرش مثبت داشته باشید. همین عامل به خودی خود میتواند کمکتان کند روی پایتان بایستید، و کمکتان کند در زندگی بدرخشید. این نیرو برای نجات خود (و به طور بالقوه، برای نجات دیگران) کافی است. این نیرو شما را به زمین متصل میکند و ایمن نگه میدارد.
برای مثال، فرض کنید یکی از عزیزانتان را در اثر بیماری از دست دادهاید. یک فرد مثبت گرا، به جای آنکه دائما به این ضایعه فکر کند و آن را پایان دنیا بداند، تصمیم میگیرد به علت بروز این بیماری فکر کند و به سایرین کمک کند از بروز این بیماری پیشگیری کنند. این فرد مثبت گرا با این کار به عاملی برای امیدواری دیگران تبدیل میشود. این فرد به صدای امیدبخشی تبدیل میشود که به وی قدرت کافی را برای عبور از این دوران سخت و تلخ هدیه میکند.
این گونه آدمها میتوانند از لحظات سخت عبور کنند؛ آنها به زندگیشان معنا میبخشند. این کار به آنها قدرتی میبخشد تا بتوانند هیجانها و سختیهای ناشی از مرگ عزیزانشان را تحت کنترل خود در آورند و اجازه ندهند این مشکلات هدایت زندگی آنها را به دست بگیرند.
بر اساس مقالهای در مایو کلینیک، مثبت گرایی بر سطوح استرس و سلامت عمومی آدمها تاثیر میگذارد. مثبت گرایی همان نیروی قدرتمندی است که دربارهاش صحبت کردیم. وقتی در یک موقعیت خاص مثبت فکر میکنید، استرستان کمتر میشود؛ آرامش بیشتری خواهید داشت؛ و قادر خواهید بود در برابر مشکلات عظیمی که پیش رویتان قرار گرفتهاند، به شکل بهتری از قوهی استدلالتان استفاده کنید.
پرورش این نیرو یعنی درک احساس هدفمند و معنادار بودن در زندگی؛ معنایی که از تمام موقعیتهای زندگی میتوانید درک کنید؛ حتی تراژدیهای غیر قابل درک. معمولا آدمها هنگامی که در جستجوی معنا، هدف، نقاط مثبت، و نیروی خود در زندگیاند، به دنبال رسیدن به چیزی فراتر از خود هستند.
برای یافتن دلیل وقوع اتفاقات نیازی به استدلال نیست، ولی میتوانید از این اتفاقات برای رسیدن به چیزهای بزرگتر استفاده کنید. به همین خاطر نیز فارغ از آنکه به دنبال پیدا کردن چه معنایی از رویدادها باشید، هیچ پاسخ مستقیمی دربارهی دلیل وقوع این رویدادها پیدا نخواهید کرد.
بنابراین، باید چه کار کرد؟ مراقبه کنید. و به شعر زیر گوش جان فرا دهید:
“هر آنچه باعث تطهیرتان میشود، همان راه درست است؛ پس سعی نکنید توصیفاش کنید. ذهنتان را رها کنید و به ذهنآگاهی برسید. گوشهایتان را ببندید و بشنوید.” – ترجمهی فارسی از شعر مولانا به زبان انگلیسی
۳. مطلقا به اکنون فکر کنید و در اکنون زندگی کنید
شما قادر هستید تواناییهایتان را در زندگی کنترل کنید تا بتوانید در لحظهی اکنون زندگی کند؛ حتی اگر نتوانید بر همه چیز زندگی کنترل داشته باشید. لحظهی اکنون برای شما است.
مثبت گرایی یعنی اینکه به خود بگویید لحظهی اکنون همان چیزی است که باید به آن اهمیت بدهم. نباید حسرت گذشته را بخورید یا فقط به آینده چشم بدوزید. تنها راه مثبت بودن این است که در لحظهی اکنون زندگی کنید. در همین لحظه، دقیقا در برابر خود چه چیزی را مشاهده میکنید؟ این همان چیزی است که باید به آن توجه کنید. به این ترتیب، از زندگیتان راضی و قدردان خواهید بود.
قدردانی به ما کمک میکند از شر چیزهایی غیر ضروری در زندگی خلاص شویم. تهیهی فهرستی از چیزهایی که باعث شادیمان در زندگی میشوند، یکی از راههایی است که کمکمان میکنند در لحظهی اکنون زندگی کنیم. هماکنون چه چیزهایی در اختیار دارید که میتوانید از آن بهرهمند شوید؟ اینها همان ابزارهایی هستند که شما را مثبت نگه میدارند.
برخی از تکنیکهایی که شما را به سمت زندگی در اکنون هدایت میکنند، شامل مراقبه یا مانترا میشوند. برای نمونه، گفتن جملهی “اکنون قرار نیست هیچ اتفاق بدی بیفتد” یکی از آسانترین راهها برای رسیدن به آرامش در لحظهی اکنون است. وقتی خودتان را به اکنون متصل کنید، اتفاقات بد گذشته نمیتوانند شما را با خود به گذشته ببرند؛ و تواناییتان برای استدلال آنچنان رشد مییابد که حتی بدون مشاهدهی آینده میتوانید آن را پیشبینی کنید – و آنچنان قدرتمند میشوید که در لحظهی اکنون میتوانید از تمام خرد و ابزارهای موجود برای مثبت گرایی و استقامت در برابر مشکلات بهره ببرید. اینها تمام چیزهایی هستند که شما نیاز دارید.
فقط به اکنون تمرکز کنید. کورتنی ایکرمن در مقالهای دربارهی ذهن آگاهی مینویسد، “برای کاهش نگرانیها میتوانید از تمرینهایی نظیر زندگی در لحظه استفاده کنید.” در زمانهای کوتاه و قابل کنترل به گذشته و آینده فکر کنید. ولی در غالب اوقات به اکنون تمرکز داشته باشید – به هر آنچه در همین لحظه و همین جا اتفاق میافتد. این کار به اندازهی قابل ملاحظهای باعث کاهش نگرانی، و در نتیجه استرس، و همچنین سایر هیجانهای منفی میشود.
این کار به شما امکان میدهد همیشه مثبت باشید.
۴. خودتان را دوست داشته باشید
گفتگوی درونی هستهی اصلی عشق ورزیدن به خود است – هستهی اصلی مثبت گرایی. گفتگوی درونی مثبت به عشق ورزیدن به خود منجر میشود. و وقتی وجودمان لبریز از عشق شود، میتوانیم آن را در وجود دیگران نیز بریزیم. ابتدا باید به خودمان کمک کنیم و سپس دست دیگران را بگیریم.
گفتگوی درونی همان سعی و تلاش برای مثبت گرایی است؛ همان اقدام واقعی برای مثبت بودن.
برای نمونه، در داستان کودکانهای به نام “ماشین بخار کوچکی که بالاخره توانست”، نوشتهی ویتی پایپر، قطار کوچکی بود که در تمام طول سفر به خود میگفت، “فکر میکنم میتوانم، فکر میکنم میتوانم.” و نتیجه چه شد؟ بالاخره توانست، زیرا دائما به خود میگفت میتواند.
چنین توصیف سادهای برای چنین مفهومی پیچیده. همین توصیف ساده برای درک این مفهوم پیچیده کافی است.
عشق ورزیدن به خود نیز دقیقا به همین شکل اثر میکند. آنچه به خود میگویید، دارای نیروی قدرتمندی است و تاثیر برجستهای بر شما میگذارد. در ادامه، به نمونههایی اشاره میکنیم که در تمرین مثبت گرایی میتوانید به خودتان بگویید:
الف. من به اندازهی کافی قدرتمند هستم.
ب. من آدم ارزشمندی هستم.
پ. میتوانم از پس این کار بر بیایم؛ فقط کافی است پشتکار داشته باشم.
ت. حتما از این مشکلات عبور خواهم کرد.
ث. من نیرومند هستم.
ج. من توقف ناپذیر هستم.
برای آنکه بتوانید از سایر راههای مثبت گرایی آگاه شوید، توصیه میکنیم مقالهی ۶ راه مثبت گرایی در دنیای منفی را نیز مطالعه بفرمایید. این راه را نیز به فهرست روشهایی که قرار است به کمک آنها مثبت گرایی را در خود پرورش دهید، بیفزایید.
وقتی شما این جملهها را مینویسید، به تدریج آنها را احساس میکنید. اگر به دفعات کافی بنویسید “من نسبت به این موقعیت احساس مثبت دارم”، به تدریج این مثبت گرایی را در زندگیتان احساس خواهید کرد.
عشق ورزیدن به خود کار آسانی نیست و یک شبه نمیتوان آن را انجام داد. برای آنکه بتوانید با خوبی با خودتان قوت قلب دهید، احساسات، حسرتها، گفتگوهای درونی منفی و چیزهای منفی و مخرب دیگری وجود دارند که باید به دقت از آنها بگذارید. قلب شما به عشق نیاز دارد، و اغلب اوقات، برای آنکه بتوانید ظاهرا زندگی خوبی برای خود فراهم کنید و لذتهای بیهوده و موقتی – پاداش خارجی به جای انگیزهی درونی – را در زندگی دنبال کنید، نیازهای قلبیتان را نادیده میگیرید. ما اغلب طبق آنچه دیگران فکر میکنند و دربارهی ما حرف میزنند، زندگی میکنیم؛ و گاهی اوقات نیز تمام زندگیمان را از دست میدهیم یا مجبور میشویم با دشواریها مقابله کنیم؛ همهی اینها یک درس مهم به ما میآموزند: خود ما از همه چیز مهمتر هستیم.
عشق ورزیدن به خود نیازمند آن است که ذهنیت اصیل داشته باشیم؛ نه آنکه بخواهیم از دیگران تقلید کنیم یا مدام راه دیگران را بپیماییم. باید خود واقعیمان را بشناسیم. لازم است تمام نقاط ضعف و قوتمان را به خاطر بیاوریم. همچنین، تمام کارهایی که میتوانیم برای مثبت گرایی و حفظ آن انجام دهیم را نیز در ذهنمان فهرست کنیم. باید از درون خود شروع کنید و تمام کارهای لازم را برای درمان و حفظ سلامتیتان انجام دهید.
علاوه بر توصیههای بالا، میتوانید از مطالب موجود در مقالهی عشق ورزیدن: ۱۸ نکته درباره اینکه چطور باید عشق ورزید نیز بهرهمند شوید.
۵. از مثبت گرایی سمی (مثبت گرایی ناسالم) دوری کنید
وقتی شناختی از دشواریها یا دردهای زندگیتان ندارید، از مثبت گرایی پر استرس دوری کنید (این دشواریها و سختیها گاهی اوقات ممکن است به سودتان نیز باشند). قرار نیست دائما خودتان را مجبور به پیشروی کنید؛ این کار با سرکوب کردن خود هیچ تفاوتی ندارد.
هیجانها نیز بخشی از مثبت گرایی هستند. شما باید با احساساتتان کنار بیایید. باید آنها را بپذیرید و صدای آنها را بشنوید. به جای آنکه دائما خود را به اجبار به سمت جلو حرکت دهید، به هیجانهایتان اجازه دهید شما را به سمت موفقیت حرکت دهند؛ موفقیتی که کمکتان میکند خود را با تغییرات زندگی سازگار کنید.
بزرگترین سوء برداشت دربارهی مثبت گرایی این است که آدمها برای تغییر و سازگاری با تغییرات باید پا روی احساساتشان بگذارند. نادیده گرفتن و دوری از آسیبها، خشمها، غمها، ناراحتیها و تمام هیجانهایی که ظاهرا باید ایجاد حس منفی در آدمها میشوند، فقط به توقف رشد و نابودی نیروی درونی منجر خواهد شد. مثبت گرایی یعنی استفاده از همین هیجانها برای بهبود خود و جهان اطرافمان؛ ولی فقط با روش خودداری از تسلیم شدن در برابر این هیجانها. این هیجانها قرار نیست به شما یا هویت شما تبدیل شوند.
قرار نیست همیشه سرباز و خدمتگزار هیجانها و احساساتتان باشید. باید این هیجانها را به زبان بیاورید، و سپس از آنها استفاده کنید یا آنها را به بهترین شکل از خود خارج کنید. این کار باعث میشود مثبت گراییتان عمیق و واقعی شود.
مثبت گرایی به معنی نقاب گذاشتن نیست؛ بلکه کاملا با نقاب مخالف است. مثبت گرایی یعنی رهایی از استراتژیهای تفکر منفی از قبیل بیتابی برای رسیدن به نتیجه، طرز تفکر سیاه یا سفید، در نظر گرفتن بدترین حالتها و اتفاقات و غیره. مثبت گرایی یعنی پذیرش این مسئله که توانایی و قدرت شما از آنچه پیشتر فکر میکردید، بیشتر است. و یافتن و شناسایی این توانایی و قدرت از ارزش بالایی برخوردار است.
مثبت گرایی سمی ممکن است به این معنی باشد که نقابی از لبخند روی صورتتان قرار دهید و رفتارهای خوب انجام دهید. این مثبت گرایی واقعی نیست. مثبت گرایی سالم یعنی نشان دادن تواناییهایتان هنگام خستگی؛ عشق ورزیدن هنگامی که احساس از دست دادن در شما ظاهر میشود؛ و تلاش برای درمان خود هنگامی که روحتان دچار جراحت شده است. باید درک کنید که شما لایق این احساس هستید، نه آنکه آن را از زندگیتان حذف کنید. همچنین، باید مراقب نتایج اعمالتان نیز باشید؛ از این رو، باید تمام امور را تحت کنترل خود داشته باشید. نباید کارها را به حال خود رها کنید یا به سادگی از آنها بگذرید. مقاومت کنید. اینها نشانههای بارز مثبت گرایی سالم هستند.
بنابراین، روزی خواهد رسید که به دیگران میگویید، “من شما را میبینم. من شما را احساس میکنم. من شما را درک میکنم،” زیرا میتوانید خود را در جایگاه آنها قرار دهید و آنها را درک کنید. مثبت گرایی یعنی توانایی درک تاریکی به اندازهی درک روشنایی.
مثبت گرایی یعنی زندگی کردن مثل یک آدم عادی؛ این تمام چیزی است که به آن احتیاج دارید. مثبت گرایی فرمول و قاعدهای ندارد که آدمها بتوانند از روی آن عمل کنند؛ هیچ کس نمیتوان از فرمول دیگری تقلید و پیروی کند. داستان زندگی شما برای شما بسیار مهم است. شما باید در لحظه زندگی کنید. شما باید بهترین عملکرد خود را در لحظه داشته باشید. مثبت گرایی یعنی افکاری که میتوانند شما را تا خط پایان به سلامت برسانند. مثبت گرایی یعنی تلاش شاد و پر انرژی.
سخن آخر
قرار نیست در تمام لحظات زندگیتان مثبت بمانید. لحظاتی در زندگی وجود دارند که دوست دارید تسلیم شوید. ولی در همین لحظات هم نگرش مثبت را برای خود برگزینید؛ نیروی مثبت را در خود تشخیص دهید؛ کاملا در لحظهی اکنون زندگی کنید؛ به خود عشق بورزید و از مثبت گرایی سمی یا ناسالم دوری کنید تا روزی بهتری در پیش رو داشته باشید و در تلاشهایتان به موفقیت برسید.
مثبت بودن کار آسانی نیست، ولی تلاش برای رسیدن به مثبت گرایی و چشیدن طعم آن در زندگی بسیار با ارزش است. برای رسیدن به تغییرات مثبت شاید فقط یک حرکت کوچک لازم است؛ ولی بدون حرکت و تلاش هیچگاه نخواهید دانست که چه نتیجهی مثبتی در انتظارتان است.
مثبت گرایی یعنی به اندازهی مشتاق باشید که تا رسیدن به نتیجه از تلاشهایتان دست بر ندارید؛ زیرا به خودتان باور دارید، مقاومت به خرج میدهید و به خود و خوبیهای دنیای اطرافتان اعتماد دارید. این انرژی برای ادامهی راه کافی است؛ این انرژی برای تغییر زندگیتان از حالت تلاش برای بقا به تلاش برای پیروزی، و رسیدن به هر آنچه در زندگی به دنبالاش هستید، کافی است.
همهی آدمها گاهی اوقات کم انرژی میشوند. لازم نیست از این مسئله خجالت زده باشید. همهی آدمها میتوانند هیجانهای منفی را در زندگیشان تجربه کنند؛ با این حال نباید از این مسئله خجالت زده باشند – فقط کافی در برابر این هیجانها به مثبت گرایی سالم متوسل شوید. روشهایی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم، گامهایی برای پرورش نگرش ذهنی مثبت در زندگی بودند.
به این ترتیب، هرگز در زندگیتان حسرت نخواهید خورد. در لحظه زندگی خواهید کرد. به تنهایی میتوانید تصمیم گیری کنید.
مثبت گرایی را در هر مرحله از زندگی میتوانید شروع کنید. مثبت گرایی میتواند صرفا تغییر یک برداشت باشد. وقتی روحیهتان بالا میرود، چیزی وجود نخواهد داشت که قادر به رسیدن به آن نباشید. و به زودی، میتوانید با دیگران صحبت کنید و روحیهی آنها را نیز تقویت کنید.
مثبت گرایی واگیردار است. مانند نور خورشید به تمام تاریکیها نفوذ میکند. شما میتوانید منبع نور باشید. تمام کاری که برای رسیدن به این هدف لازم است انجام دهید: باور داشته باشید که میتوانید.
منبع: بازده