هشدار سازمان غذا و دارو درباره مصرف خودسرانه دارو در دوران کرونا

دکتر محمدرضا شانه ساز در پیامی به مناسبت برگزاری هفته پیشگیری از مسمومیت ها، یکم تا هفتم آبان ماه ۱۴۰۰، آورده است:
مسمومیت با داروها، سموم دفع آفات و ترکیبات شیمیایی و شوینده خانگی، یکی از مواردی است که به راحتی با رعایت برخی از نکات قابل پیشگیری می‌باشد. سهولت دسترسی به این مواد بدون داشتن اطلاعات کافی از نحوه نگهداری، مصرف، عوارض، خطرات و هشدار‌های مربوط به آن، شیوع مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی را به میزان زیادی افزایش داده است.
در سال جاری همزمان با همه گیری بیماری کرونا، جامعه باید توجه ویژه‌ای به نگهداری و مصرف صحیح فرآورده‌های ضدعفونی کننده خانگی، صنعتی و الکل داشته باشد و باید تلاش شود تا برای حفظ سلامت، دارو‌های مصرفی در کرونا از مجاری قانونی و داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها تهیه شوند و از مصرف دارو‌ها و فرآورده‌های مکمل به صورت خودسرانه خودداری شود تا از بروز عوارض و مسمومیت‌های ناخواسته پیشگیری شود. توجه به نحوه تهیه و مصرف صحیح فراورده‌های ضدعفونی کننده و الکل، باعث خواهد شد صدمات ناشی از مصرف آن‌ها به حداقل برسد.
بسیاری از ضایعات ناشی از بروز مسمومیت‌ها به سادگی قابل پیشگیری هستند. متاسفانه سهل انگاری در نگهداری صحیح دارو‌ها و مواد شیمیایی در منزل، منجر به عوارض دائمی و آزار دهنده ناشی از مسمومیت‌ها خصوصاً در کودکان خواهد شد. وقوع مسمومیت‌های حرفه‌ای حاد و مزمن در کارگران شاغل در کارخانجات صنایع شیمیایی، استفاده از وسایل گاز سوز و مواد شیمیایی و شوینده در منازل و فقدان آگاهی‌های کافی در اغلب خانواده ها، همگی منجر به بروز خطر و مسمومیت خواهد شد. همچنین سوء مصرف مواد مخدر و محرک، خود می‌تواند عامل بروز مسمومیت با این مواد باشد.
آمار بالای مصرف دارو‌ها در جامعه از یک سو احتمال بروز تداخلات دارویی را بالا خواهد برد و از سوی دیگر اشتباهاتی که ضمن تجویز و مصرف دارو به صورت ناخواسته صورت می‌گیرد ممکن است بیمار را به سمت مصرف مقادیر بالاتر از دوز درمانی و مسمومیت با دارو‌ها سوق دهد. این مورد حتی ممکن است با توجه به شیوع بیماری کرونا و تعداد بالای اقلام دارویی در نسخ بیماران مبتلا به کرونا و متاسفانه خود درمانی برخی از بیماران بیش از پیش رخ دهد.
ضمن اشاره به دلایل فوق، اجرای فعالیت‌های مرتبط با پیشگیری از مسمومیت‌ها در هفته نخست آبان ماه هر سال می‌تواند در امر آموزش و اطلاع رسانی کلیه اقشار جامعه و کاهش موارد مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی مفید واقع شود و با توجه به محدودیت تخت‌های بیمارستانی و هزینه‌های بالای دارو و درمان، خصوصا در شرایطی که اغلب ظرفیت بخش بهداشت و درمان کشور معطوف به درمان بیماران مبتلا به کرونا می‌باشد، پیشگیری از مسمومیت می‌تواند به تمرکز بر درمان بیماران مبتلا به کرونا کمک شایانی کند.
در هفته نخست آبان سال جاری، اطلاع رسانی نحوه پیشگیری از مسمومیت‌ها از طریق انتشار مطالب، انجام تبلیغات شهری، اجرای آموزش‌های مجازی برای مخاطبین دانش آموز، دانشجو، کارخانجات، مؤسسات، مساجد و انجام عملیات وسیع اطلاع رسانی از طریق رسانه‌های عمومی شامل خبرگزاری ها، روزنامه ها، رادیو و تلویزیون، ارسال پیامک، درج پیام‌های مربوط به هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها در سربرگ‌های اداری، قبوض آب و برق و فیش حقوقی کارمندان و پخش مصاحبه‌ها و توصیه‌های علمی اساتید امر صورت می‌گیرد.
برگزاری هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها برنامه‌ای است که در بسیاری از کشور‌های جهان اجرا می‌شود و در کشور ما نیز شانزده سال است که هفته نخست آبان ماه به عنوان هفته «پیشگیری از مسمومیت ها» نامگذاری شده است و در این هفته در خصوص راه‌های پیشگیری از بروز انواع مسمومیت‌ها و چگونگی کنترل آن و نحوه انجام اقدامات اولیه در مواجهه با فرد مسموم، اطلاع رسانی و آموزش عمومی به صورت وسیع و گسترده‌ای انجام می‌پذیرد.
امید است تا با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، مراکز اطلاع رسانی دارو‌ها و سموم سراسر کشور و سازمان‌ها و نهاد‌های همکار، مانند معاونت بهداشت، معاونت درمان، سازمان پزشکی قانونی کشور، سازمان اورژانس کشور، سازمان آتش نشانی، سازمان آموزش و پرورش و بسیاری دیگر، این هفته با شعار:

" پیشگیری از مسمومیت در همه گیری کرونا" و "با افزایش آگاهی، مانع مسمومیت دارویی شویم"
به بهترین و پرمحتواترین شکل برگزار شود و دستیابی به اهدافی مانند ارتقاء دانش جامعه در خصوص داروها، مواد شیمیایی و سموم، کاهش مرگ و میر ناشی از مسمومیت ها، کاهش مراجعات مسمومیت به اورژانس بیمارستان‌ها و نحوه برخورد با حوادث شیمیایی میسر گردد.