علائم کم آبی بدن و درمان آن

کم شدن آب به علت از دست دادن آب بدن است. این حالت زمانی اتفاق می افتد که ما مقدار زیادی مایعات از دست می دهیم و به میزان کافی، آن مقدارِ از دست رفته را جبران نمی کنیم.
از دست دادن آب می تواند علت های مختلفی داشته باشد:

تعرق شدید (گرمای طاقت فرسا، فعالیت شدید جسمی در گرما و...).
اسهال و استفراغ.
مصرف داروهای مدرر و ملین.
برخی بیماری ها مانند دیابت نیز می توانند کم آب شدن بدن را با خود به همراه داشته باشند.
در آب و هوای معمولی، از دست دادن مایعات باعث بروز احساس تشنگی می شود. فردی که تشنه شده، برای جبران این کم آبی، آب خواهد نوشید و بنابراین کم آبی بدن بسیار گذرا و کوتاه مدت خواهد بود.
کم آبی شدید علائم بیشتری دارد:

پوستِ خشک و سرد که انعطاف و نرمی اش را از دست داده است (زمانی که پوست به آهستگی توسط دو انگشت گرفته شود، شکل چروک به خود می گیرد و در این حالت می ماند).
سردرد، سرگیجه، کسالت و بی حالی.
افزایش تپش قلب.
ضعف یا بی حسی و یا بر عکس ناآرامی.
در بین نوزادان، این علائم نیز مشاهده می شود:
نوزاد کم فعالیت تر شده و به سختی از خواب بیدار می شود.
گودی و کبودی زیر چشم ها.
تنفس سریع.
گودی ملاج.

عوارض کم آبی بدن
در موارد کم آب شدن بدن، چه باید کرد؟

اگر کم آبی بدن متعادل باشد، فقط باید به شیوۀ طبیعی مایعات از دست رفته را با چندین بار دادن مایعات حاوی املاح معدنی جبران کرد:
بهتر است محلول های مخصوص را که در داروخانه فروخته می شوند برای جبران آب از دست رفته، تهیه کنید.
در غیر این صورت می توانید از آبی که احتمالاٌ شیرین شده و یا دم کردۀ گیاهان استفاده کنید.
اگر از دست دادن آب با گرما در ارتباط است، به خنک کردن فرد نیز فکر کنید، مثلاٌ می توانید او را درون وان آب قرار دهید.
با این حال، در صورت مشاهدۀ اولین نشانه های از دست دادن شدید آب، مراجعه به پزشک و یا حتی تماس با اورژانس بسیار مهم است.
در واقع، کم آبی بدن می تواند خیلی سریع آزار دهنده شود و اختلال ایجاد کند، خصوصاً در میان افراد حساس.

 
چه طور می توان از کم آبی بدن پیشگیری کرد؟

بنابراین، به طور منظم آب بنوشید. در مورد افراد مسن تر، آنها باید قبل از بروز احساس تشنگی، به طور مرتب از نوشیدنی ها استفاده کنند. در رابطه با نوزادن نیز، تا زمانی که هنوز نوزاد فقط شیر مادرش را می خورد، بطری آب را در اختیارش بگذارید یا به او شیر بدهید.
محلول های آب رسانی را، برای واکنش سریع در موارد اسهال و استفراغ در دسترس داشته باشید.
در دوره های زمانی حساس، (بیماری، گرمای شدید، مسمومیت غذایی و...) مراقب افراد در معرض خطر باشید.

کم آبی بدن
بدن ما یک دریاچه ی کوچک متحرک است. می گویید مگر می شود؟ زیر این بدن از حدود 65 درصد آب تشکیل شده است، یعنی بیش از نیمی از بدن آب است و برای همین می گوییم دریاچه است. دریاچه ای که نباید خشک شود، چون تبدیل به بیابان خواهد شد.
آفتاب :تبیان نوشت:دهیدراته شدن بدن همان بیابانی شدن بدن است، یعنی کم آبی بدن که به سلامتی آسیب جدی می زند. این مشکل ممکن است در هر فصلی از سال بروز کند، اما با فرا رسیدن روزهای گرم سال امکان آن بیشتر است. به خاطر اینکه در فصل گرما نیاز بدن به آب دو برابر می شود و باید طبق نیاز آن عمل کرد. در غیر این صورت بدن نشانه هایی بروز می دهد که خبر از کم آبی آن دارد. با ما باشید تا با 15 نشانه ی کم آبی بدن بیشتر آشنا شوید.
پوستتان بیابانی می شود

پوست خشک می تواند زمینه ژنتیکی داشته باشد، اما با این حال میزان آبی که مصرف می کنید نیز در سلامت پوست نقش دارد.

همه ما تلاش می کنیم با استفاده از کرم های ضدآفتاب، مضرات اشعه های خورشید را به حداقل برسانیم. اما فراموش نکنید که استفاده از این کرم ها پوست را از خشک شدن محافظت نمی کند. برای مرطوب بودن پوست لازم است که روزانه به میزان کافی آب بنوشید و کرم مرطوب کننده بزنید.

با یک تست ساده می توانید تشخیص دهید که پوستتان دهیدراته و خشک شده است. برای این کار پشت دستتان را نیشگون بگیرید و چند ثانیه صبر کنید. سپس پوست را رها کنید.
اگر به طور ناگهانی به سمت خوردن شکلات و شیرینی کشیده می شوید، احتمال دارد بدن تان کم آب شده باشد

اگر پوست چین خورده به سرعت به وضعیت اول برگردد، مشکلی ندارید. اما اگر پوست با فاصله ی زمانی بیش از پنج ثانیه صاف شود نشان می دهد که داخل بدن تان بیابانی شده است، یعنی اینکه پوست و بدن تان دچار کم آبی شده است.

کم آبی بدن و خشک شدن دهان
دهان تان خشک می شود

اگر همیشه تشنه تان است، احتمالا از مشکل «دهان خشک» رنج می برید. این بیماری زمانی بروز می کند که دهان به میزان کافی بزاق تولید نمی کند. مشکل دهان خشک علامتی است که نشان می دهد بدن تان با کمبود آب مواجه شده است.

به عقیده ی متخصصان برای پیشگیری از این قبیل مشکلات لازم است که روزانه حدود دو لیتر معادل شش تا هشت لیوان آب بنوشید. در نتیجه بهتر است همیشه یک بطری آب دم دستتان باشد تا جرعه جرعه از آن بنوشید.
نفس تان بد بود می شود

بوی بد دهان عوامل متعددی دارد. از پوسیدگی دندان ها و جرم و عفونت لثه گرفته تا مشکلات گوارشی و عفونت سینوس ها باعث بد بو شدن دهان می شود.

علاوه بر این عوامل کمبود بزاق نیز باعث بروز این مشکل می شود. به این ترتیب که با ترشح نشدن بزاق کافی، تولید باکتری ها در دهان بیشتر شده و عاملی برای بوی بدن دهان می شود.
همانطور که گفتیم کمبود آب دهان باعث ترشح کم بزاق می شود.

چشم هایتان خشک می شود

چشم ها از اعضای حساس و آسیب پذیر بدن هستند و هر تغییر مهمی مانند دهیدراته شدن بدن تاثیر مستقیمی روی آنها دارد. اگر به اندازه ی کافی مایعات مصرف نکنید و بدن تان مرطوب نباشد، چشم ها نیز به میزان کافی اشک تولید نمی کنند.

در نتیجه اگر چشم هایتان می سوزد و یا هر نوع احساس ناراحتی در چشم می کنید، بهتر است مصرف آب را بیشتر کنید، چون احتمال اینکه بدن تان دچار بی آبی شده باشد، زیاد است.

نوشیدن آب

عرق نمی کنید

بدون شک اگر به میزان کافی آب در بدن تان نباشد، عرق تان در نمی آید. اگر متوجه شده اید که عرق نمی کنید، کمی هوشیار باشید.

چون عدم تعریق خبر خوبی نیست و نشان می دهد بدن تان بیابانی شده است.

سرتان درد می گیرد

تابستان که می شود خیلی از افراد از سردرد شکایت می کنند و نور آفتاب را مقصر می دانند. اما این باور اشتباه است. مغز ما توسط یک پوشش مایع محافظت می شود. زمانی که میزان آب بدن کم شده باشد، این پوشش چروک شده و باعث ایجاد سردرد می شود.

قبل از اینکه داروی مسکن برای تسکین سردردتان روانه بخورید، از خودتان بپرسید آیا به میزان کافی آب می خورید یا نه؟

سرتان گیج می رود

زمانی که مایعات بدن کم می شوند و فشار خون پایین می آید، سر به دوران می افتد.
در صورت کم آبی های شدید احتمال اینکه تعادل تان به هم بخورد و دچار منگی شوید، افزایش می یابد.

دچار ضعف بدن می شوید

گفتیم که بدن ما از 60 تا 65 درصد آب تشکیل شده است.
اگر به میزان کافی این آب را تامین نکنید، میزان مایعات بدن کاهش پیدا خواهد کرد. این کاهش مایعات نیز عملکرد ارگان های بدن را با اختلال مواجه می کند. در نتیجه احساس ضعف تمام وجودتان را فرا می گیرد.

کمتر دستشویی می روید

این یک قانون کلی است که اگر به میزان کافی آب ننوشید، ادرار کافی نیز دفع نخواهید کرد.

توجه داشته باشید که کاهش ادرار یا تیره شدن رنگ آن، علامت دهیدراته شدن بدن است. بهتر است مصرف آب را افزایش دهید. در غیر این صورت به کلیه هایتان نیز آسیب می رسد.

کم آبی بدن

میل زیادی به مصرف قند پیدا می کنید

اگر به طور ناگهانی به سمت خوردن شکلات و شیرینی کشیده می شوید، احتمال دارد بدن تان کم آب شده باشد. زمانی که بدن با کمبود آب مواجه می شود، کبد نمی تواند از ذخیره ی انرژی خود به میزان کافی گیلکوژن آزاد کنند. در نتیجه مغز علائمی نشان می دهد تا بر شرایط مسلط شود.

زمانی که دچار چنین وضعیتی می شوید بهتر است میان وعده های سرشار از آب را در برنامه ی روزانه تان بگنجانید.

تب می کنید

کمی عجیب به نظر می رسد، اما زمانی که بدن با کمبود آب شدید مواجه باشد، احتمال تب و لرز بالا می رود.

هر نوع تب را جدی بگیرید و نسبت به رفع آن اقدام کنید.

یبوست می گیرید

آب برای گوارش خوب لازم و ضروری است. اگر به میزان کافی آب ننوشید، روده هایتان نرمی و انعطاف پذیری خود را از دست می دهند.

روده های خشک و سفت نیز آب مواد غذایی را جذب می کنند، و مدفوعی سفت و خشک تولید می کنند که به سختی دفع می شود.

ضربان قلب تان تند می شود

اگر ضربان قلب تان نامنظم شده است، بیشتر مراقب باشید.

کاهش الکترولیت های مربوط به کم آبی بدن، قدرت قلب را برای پمپاژ خون کاهش می دهد.

در نتیجه دچار ضربان نامنظم و تپش قلب می شوید.

دچار گرفتگی عضلات می شوید
زمانی که عضلات به سختی کار می کنند و در عین حال بدن به میزان کافی آب ندارد، میزان سدیم و پتاسیم بدن دچار اختلال شده و این مسئله نیز روی عضلات تاثیر منفی می گذارد و منجر به گرفتگی و کرامپ های عضلانی می شود.

از هوش می روید

از هوش رفتن جدیدترین علامتی است که بدن نشان می دهد دچار کم آبی شدید شده اید. دهیدراته شدن جدی، دمای بدن را بالا می برد و باعث سرگیجه و دوران سر می شود.

از هوش رفتن زمانی بروز می کند که افت فشار خون و با علائم دیگری مانند سرگیجه جمع می شود. از هوش رفتن ناشی از دهیدراته شدن باید به صورت اورژانسی تحت درمان پزشکی قرار بگیرد.

کم آبی بدن

عوامل خطر کم آبی بدن

هر کسی که مقدار زیادی از مایعات بدنش را از دست بدهد، دچار کم آبی بدن خواهد شد. ولی برخی افراد بیشتر از بقیه دچار این مشکل می شوند که عبارتند از:

1- نوزادان و کودکان

نوزادان و کودکان به دلیل اینکه وزن بدنشان کمتر است و جابجایی آب و املاح در بدنشان بالاست، بیشتر دچار کم آبی بدن می شوند. همچنین بیشتر دچار اسهال می شوند. اسهال هم باعث کم آبی بدن خواهد شد.

2- افراد پیر

با افزایش سن، به چند دلیل زیر بیشتر مستعد ابتلا به کم آبی بدن می شوید:

- توانایی بدن شما برای نگهداری و حفظ آب کم می شود.

- حس تشنگی شما کندتر می شود، یعنی دیرتر متوجه تشنگی خود می شوید.

- کمتر می توانید به تغییرات دمای هوا پاسخ دهید.

از همه مهم تر اینکه، افراد پیر مخصوصا آن هایی که در خانه سالمندان هستند و یا به تنهایی زندگی می کنند، کمتر از افراد جوان تر غذا می خورند و گاهی اوقات فراموش می کنند غذایی بخورند و یا نوشیدنی مصرف کنند.

همچنین ناتوانی یا غفلت آن ها مانع از این می شود که به خوبی غذا بخورند.

علاوه بر این مشکلات، بیماری های مزمن مانند دیابت و دمانس (زوال عقل) و مصرف داروها نیز در افراد مسن وجود دارد.
هر کسی که ورزش کند می تواند دچار کم آبی بدن شود، به خصوص ورزش کردن در آب و هوای گرم و مرطوب و یا در ارتفاعات بالا

 
3- افراد مبتلا به بیماری های مزمن

عدم درمان یا عدم کنترل بیماری دیابت، خطر ابتلا به کم آبی بدن را زیاد می کند.

سایر بیماری های مزمن مانند بیماری کلیه و نارسایی قلبی نیز خطر ابتلا به کم آبی را افزایش می دهند.

حتی سرماخوردگی و گلودرد هم باعث کم آبی بدن می شوند، زیرا وقتی بیمار هستید کمتر میل به خوردن غذا و نوشیدن چیزی دارید. تب هم کم آبی بدن را افزایش می دهد.

 

4- ورزشکاران حرفه ای

هر کسی که ورزش کند می تواند دچار کم آبی بدن شود، به خصوص ورزش کردن در آب و هوای گرم و مرطوب و یا در ارتفاعات بالا (مثل کوهنوردی).

اما ورزشکارانی که حرفه ای تمرین می کنند و یا در مسابقات دوی ماراتون، پرش ارتفاع، کوهنوردی و دوچرخه سواری شرکت می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلای به کم آبی بدن هستند. این مسئله به آن دلیل است که هر چه مدت زمان ورزش کردن بیشتر باشد، حفظ آب بدن سخت تر است.

در طی ورزش، بدن شما آبی که از دست می دهد، بیشتر از آبی است که می تواند جذب کند.

به ازای هر یک ساعت که شما ورزش می کنید، دفع مایعات بدن افزایش می یابد.

 

5- کسانی که در ارتفاعات زندگی می کنند.

زندگی کردن، کار کردن و ورزش کردن در مناطق مرتفع (بالای 2500 متری) می تواند باعث بروز تعدادی از مشکلات سلامتی شود.

یکی از این مشکلات، کم آبی بدن است که معمولا زمانی اتفاق می افتد که بدن سعی می کند با افزایش دفع ادرار و تنفس سریع، خودش را با ارتفاعات تطبیق دهد.

در مناطق مرتفع تندتر نفس می کشید تا میزان کافی اکسیژن در خون حفظ شود. هر چقدر تندتر نفس بکشید، بخار آب بیشتری را به بیرون می دهید، یعنی آب بدنتان کمتر می شود.

6- کسانی که در بیرون از خانه و در هوای گرم و شرجی کار یا ورزش می کنند.

وقتی که هوا گرم و مرطوب است، خطر ابتلای به کم آبی بدن و گرمازدگی افزایش می یابد.

وقتی که هوا شرجی (مرطوب) است، عرق نمی تواند به همان سرعتی که در حالت عادی اتفاق می افتد، از سطح پوست تبخیر شود و شما را خنک کند. این مسئله منجر به افزایش دمای بدن و نیاز بیشتر بدن به آب و مایعات می شود.

 

عوارض ناشی از کم آبی بدن

1- آسیب های گرمایی:اگر وقتی که به شدت ورزش می کنید و خیلی عرق می کنید، آب و مایعات کافی ننوشید، دچار آسیب های ناشی از گرمای هوا می شوید که می تواند از گرفتگی خفیف عضلات تا خستگی گرمایی و یا گرمازدگی کشنده متغیر باشد.

2- ورم مغزی:گاهی اوقات وقتی بعد از کم آبی بدن، آب و مایعات مصرف می کنید، بدن سعی می کند آب زیادی را به سمت سلول های شما هل دهد. این کار باعث می شود برخی سلول ها ورم کنند و پاره شوند. این مسئله مخصوصا زمانی خطرناک است که سلول های مغزی تحت تأثیر قرار بگیرند و ورم کنند.

3- تشنج:املاح بدن مانند پتاسیم و سدیم، پیام های الکتریکی را از یک سلول به سلول دیگر می برند. اگر تعادل املاح بدن شما به هم بخورد، پیام های الکتریکی قاطی می شوند که این مسئله منجر به جمع شدن غیرارادی عضلات (تشنج) و گاهی وقت ها بی هوشی فرد می شود.

4- شوک ناشی از کاهش حجم خون:این مشکل یکی از خطرناک ترین و حتی مرگبارترین عوارض ناشی از کم آبی بدن است.

زمانی که حجم کم خون در اثر کم آبی باعث افت فشار خون و افت میزان اکسیژن در بدن شما شود، این شوک اتفاق می افتد.

5- نارسایی کلیه:مشکل مرگبار نارسایی کلیه زمانی اتفاق می افتد که کلیه های شما دیگر نتوانند مایعات اضافی و مواد زائد را از خون شما بردارند و دفع کنند.

6- کوما و مرگ:اگر کم آبی شدید بدن به طور فوری و مناسب درمان نشود، می تواند باعث مرگ فرد شود.