تحقیقات جدید محققان ایرانی برای تشخیص و پیش‌بینی سرطان معده

خانم‌ها دکتر مرضیه ابراهیمی، دکتر مهناز عظیمی، دکتر فاطمه کمالی، آقای دکتر مهدی توتونچی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی و بانک ملی تومور دانشگاه علوم پزشکی تهران در تحقیقاتی که نتایج آن در مجله بین المللی Gastroenterology and Hepatology به چاپ رسیده است، موفق به یافتن میکرو RNA‌هایی شدند که می‌توان از آن‌ها برای تشخیص و پیش بینی سرطان معده انسان استفاده کرد.

سلول‌های بنیادی سرطانی زیرگروهی از سلول‌های توموری هستند که توان خودنوزایی، متاستاز (مهاجرت سلول‌های سرطانی از اندامی به اندام دیگر) و مقاومت در برابر درمان را دارند. تنظیم عملکرد این سلول‌ها و مهار تغییر از فرم اپی‌تلیالی به مزانشیمی که امکان متاستاز را فراهم می‌کند یکی از رویکرد‌های مهم برای درمان یا مهار سرطان است.

در واقع میکرو RNA ها، به عنوان تنظیم کننده برخی از ویژگی‌های سلولی، مانند خودنوزایی، متاستاز و مقاومت به داروها، می‌توانند هدف مناسبی برای تشخیص و درمان سرطان باشند. به دنبال یافتن میکرو RNA‌ای که هم در خودنوزایی و هم در متاستاز سلول‌های سرطان معده نقش داشته باشد، خانم‌ها دکتر مرضیه ابراهیمی، دکتر مهناز عظیمی، دکتر فاطمه کمالی و آقای دکتر مهدی توتونچی، همکارانشان در پژوهشگاه رویان و بانک ملی تومور دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشی طراحی کردند که طی آن، نخست با مرور مقالات، ژن‌های مرتبط با پرتوانی و تغییر اپی‌تلیال به مزانشیم انتخاب شدند.

سپس ژن‌هایی که هدف میکرو RNA‌ها هستند را از میان آن‌ها انتخاب کردند. در نهایت، الگوی بیان میکرو RNA‌ها و ژن‌های انتخاب شده در گاسترواسفیر‌ها (کره‌های سلولی که در شرایط آزمایشگاهی از سلول‌های سرطان معده تولید می‌شوند)، به عنوان مدل آزمایشگاهی سرطان معده، مورد بررسی قرار گرفتند.

بر اساس اعلام پژوهشگاه رویان، نتایج این پژوهش که در مجله بین المللی Gastroenterology and Hepatology به چاپ رسیده است، نشان داد که افزایش بیان miR-۲۰۰c-۳p و miR-۵۲۰c-۳p در تومور‌های درجه سه (grade III) مشاهده می‌شود.

همچنین افزایش بیان miR-۲۰۰c-۳p و miR-۵۲۰c-۳p و کاهش بیان miR-۳۴a-۵p در تومور‌های درجه دو دیده شد. هم‌زمانی جالب توجهی میان افزایش بیان miR-۲۰۰c-۳p و miR-۵۲۰c-۳p و افزایش بیان ژن‌های OCT۴ و NOTCH۱ در تومور‌های درجه سه وجود داشت.

بررسی شبکه برهمکنش‌های پروتئین-پروتئین نشان داد تغییر از حالت اپی‌تلیالی به مزانشیمی به وسیله فعال شدن پرتوانی، با کمک ژن‌های میانی هسته تنظیم‌کننده شامل CTNNB۱، CTNND۱، MAML۱، KAT۲A و MAML۳ تحریک می‌شود.

نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش بیان miR-۲۰۰c-۳p و miR-۵۲۰c-۳p می‌تواند بر پرتوانی و متاستاز سلول‌های بنیادی سرطانی معده تأثیر گذارد؛ بنابراین می‌توان از آن‌ها به عنوان عامل تشخیص و پیش‌بینی استفاده کرد.