قم دوباره در وضعیت فوق قرمز
به گزارش کارگر آنلاین، ،کاشان، پارک و بوستان کم نداشت اما بوستان الغدیر قم جای بازیمان بود. تنیدگی بافت این شهر با کاشان را نه نوستالژی خاطرات کودکی که شیوع ویروس کرونا بیشتر به چشم آورد. وقتی اولین مورد ابتلا به کرونا در این شهر هویدا شد، میشد فهمید مقصد بعدی ویروس کاشان است. حالا وضعیت این شهر نه هشدار آمیز و قرمز ،آنطور که دانشگاه علومپزشکی قم میگوید «فوق هشدار» است. مبتلایان در حال افزایشاند و بیمارستانها در آمادهباش.فعالیت معمول اما ادامه دارد، این را میتوانم از همان ابتدای ورودم در میدان 72تن این شهر به چشم ببینم، بساط جگرکیهای میدان به راه و ازدحام با توجه به وضعیت کرونایی این شهر بیش از حد معمول است. هولناکی وخامت اوضاع کرونا در قم از آنجاست که این شهر به عنوان چهارراه مواصلاتی بسیاری از شهرها و استانهای دیگر است و جمعیت مهاجر قابل توجهی هم دارد.
با ادامه وضعیت ناگوار این شهر حتما که باید منتظر شیب صعودی کرونا در شهرها و استانهای مجاور آن هم بود.سفر به قم با خودروهای خطی یعنی نه در داخل شهر که باید در میدان ورودی قم پیاده شوم. با یکی از تاکسیهای گوشه میدان 72تن راهی مرکز شهر میشوم. مقصدی ندارم و وقتی راننده میگوید تا نزدیک حرم میرود، سر تکان میدهم که یعنی تا آخر مسافرش هستم. رعایت پروتکلها در تاکسی محدود است به استفاده از ماسک، البته که به جای چهار مسافر سه مسافر سوار کردهاست و کرایه چهارمی بین ما سه نفر تقسیم شدهاست.چشم چشم میکنم تا رعایت پروتکلها را میان مردم عادی و کسبه خیابان ببینم. مثل همهجا عدهای ماسک دارند و عدهای ندارند. سر حرف را با راننده باز میکنم، آغاز مشترک حرف همه غریبههای این روزها هم همین کروناست. انگار که بخواهد خطابه بلندی تحویلم دهد، میگوید: «قم بدتر از همه جاست آقا! انگار همه این وضعیت را به تقدیر سپردند. اولش رعایت میشد اما حالا کسی رعایت نمیکند.تیر خلاص هم مدرسهها بود. برعکس همهجا که خانوادهها از ترس کرونا بچهها را به مدرسه نمیفرستند، اینجا خانوادهها التماس میکنند بچهها بروند مدرسه.» راننده 50ساله در ادامه خطابه بلندبالایش آمار هم میدهد! میگوید در اخبار کانالهای قم خوانده که در روز بازگشایی مدارس، 70درصد دانشآموزان سر کلاسها حاضر شدهاند. برای اثبات اعتبار آمارش هم میگوید: «خودم زیرنویس شبکه قم را خواندم.» با دست گوشهخیابان را نشان میدهد و میگوید:«یکی دو ساعت دیگر که این مدرسه تعطیل شود، ترافیکش کل خیابان را میگیرد.» هر قدر هم که راننده سخنران آمار حضور 70درصدی دانش آموزان قم را معتبر بداند، اما وقتی این آمار را کنار آمار رسمی حضور 15درصدی دانشآموزان سراسر ایران در مدارس میگذارم، نتیجه هولناکی به دست میآید. اینکه در حالی میانگین حضور دانشآموزان در سراسر کشور در مدارس 15درصد بوده که این آمار فقط در شهر قم 70درصد بودهاست.
قم و بیماری ویروسیاز تاکسی پیاده شدهام، اما هنوز برنامهای ندارم.بیشتر از آن که محلی را برای رفتن انتخاب کنم دنبال همصحبت میگردم. همکلامی با غریبه پیش از دوران کرونا هم نوبر بود و این روزها سختتر میشود این نوبرانه را پیدا کرد. مغازهها باز و کسبه مشغول فعالیت هستند. بساط اغذیهفروشیها با نزدیکی ظهر آرامآرام جان گرفته و هر چه به اطراف حرم نزدیکتر میشوم به طور طبیعی ازدحام جمعیت هم بیشتر میشود. پیش از آمدن، شماره یکی از پزشکان قم را ذخیره کردهام، پرسه را با نشستن و تماسگرفتن با دکترحمید قادری تغییر میدهم.میگویم آمدهام برای گزارش و شمارهاش را از دوست مشترکمان گرفتهام. آدرس درمانگاهش را میدهد و به خنده میگوید اگر میترسم میتواند تلفنی هم کارم را راه بیندازد! نه واهمه از رفتن به درمانگاه که دوری مسیر باعث میشود از پشت تلفن پای حرفهایش بنشینم. او میگوید: «ما به طور متوسط در هر شیفت کاری دو تا چهار مبتلا به کرونا بر اساس شواهد مبتنی بر سیتیاسکن قفسه سینه داریم. این در حالی است که ما هنوز در تابستانیم و هنوز فصل سرما و شیوع آنفلوآنزا را نداریم.» آمار رسمی اعلامشده از سوی دانشگاه علوم پزشکی قم را با هم رد و بدل میکنیم. او اما معتقد است دلایل افزایش شیوع در این شهر تنها مربوط به عدم رعایت پروتکلها نیست.او میگوید:« خود اقلیم قم هم در اوضاع کنونی موثر است. قم به عنوان شهری کویری گرمای داغ و سوزانی در تابستان دارد و زمستانهای خشکی و سردی در این شهر است. به همین دلیل بیماریهای ویروسی از گذشته هم در این شهر شیوع گستردهتری داشته است. پیش از کرونا هم قم کانون آنفلوآنزا بوده است.»
سفر فقط شمال نیستحرفهای راننده را در رابطه با عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی با این پزشک ساکن قم در میان میگذارم. او هم معتقد است عموم مردم هنوز این بیماری را جدی نگرفتهاند.اما برای این باور نه به استناد زیرنویس شبکه تلویزیونی قم که از مشاهداتش حرف میزند. او میگوید: « بافت فرهنگی شهر قم طوری است که از قدیم، شبنشینی و خوشنشینی میان مردم مرسوم بوده و متاسفانه همچنان هم برقرار است. موارد کرونایی جدیدی که در چهار هفته اخیر ویزیت کردهام عموما یا به دلیل شبنشینی بوده یا دورهمیهایی که از قدیم در قم مرسوم بوده است. من از همه مراجعانم دلیل احتمالی ابتلا را میپرسم.جالب اینکه برای بسیاری از آنها سفر، به مفهوم رفتن به شمال یا مشهد است و اعلام میکنند سفر نرفتهاند، اما در ادامه حرفهایشان متوجه میشوم آنها به روستاهای خوش آب و هوای اطراف قم مثل فردو رفتهاند.»او میگوید از ابتدای شیوع تاکنون حدود 3000تست کرونا را در شهرهای قم و تهران مطالعه کرده و در موارد متعددی به چشم دیده است که اعضای یک خانواده به واسطه حضور در تجمعهای اینچنینی مبتلا شدهاند.آنطور که از حرفهای او میتوان متوجه شد عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی در سطح جامعه و استمرار تجمعهای خانوادگی بهشدت باعث شده میزان کرونا در قم افزایش یابد، هر چند باید نقش جایگاه جغرافیایی این شهر را در تشدید شیوع در این شهر در نظر بگیریم. ماجرا اما وقتی بدتر میشود که بدانیم حساسیتهای فصلی و زکامهای معمول در آستانه فصل سرما هم به این آمار اضافه خواهد شد و کار تشخیص این موارد را با کرونا سختتر میکند.
فوق قرمز یعنی چه؟وقتی برخی آمارهای اعلامشده از سوی مسؤولان را کنار گفتههای اهالی این شهر بگذاریم متوجه وضعیت ناگوار قم در فراگیری کرونا میشویم. چند روز پیش رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام کرده بود؛ «اگر به ازای هر ۱۰۰هزار نفر سهنفر بیمار بستری کرونا داشته باشیم شرایط قرمز میشود، اما حالا در قم به ازای هر ۱۰۰هزار نفر ۱۲نفر بستری شدند که این یعنی وضعیت قم فوق قرمز است.»یکی از کانالهای محلی این شهر هم نوشته است آیسییوی بیمارستانها در قم کاملا پر شده و برخی بیماران خدمات ویژه را در اتاقهای معمولی میگیرند. معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی قم هم به استناد یک مطالعه سراسری از سطح شهر نوشته است بیش از ۹۵درصد بیماران بستری مشکوک به کووید-19 در بیمارستانهای قم، بومی و ساکن قم هستند.مجموع این آمار و اطلاعات را با محمدکاظم قدیر، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم در میان میگذاریم و از تفاوتهای وضعیت کنونی با پیک ابتدایی میپرسیم. او به ما میگوید: ما مقاطع حساسی را در قم پشت سر گذاشتیم. پیک اسفندماه یکی از این مقاطع بود.در آن زمان با مدیریت تختها و همینطور اهتمام و تلاش کادر درمان اعم از پزشکان و پرستاران و همدلی مردم و مسؤولان جهادگر این موج مهار شد. در آن زمان برنامهریزی خوبی صورت گرفت، ازجمله رعایت پروتکلها و ماندن در خانه و تعطیلی عید که سبب شد آن پیک بزرگ را دانشگاه علوم پزشکی قم مدیریت کند. بهطوریکه اوایل خرداد در قم تعداد بستری روزانه ما شاید کمتر از 10نفر و کل بستریها کمتر از 80نفر بود. از او دلیل افزایش ناگهانی آمار ابتلا در قم را میپرسیم که میگوید: متاسفانه دو سه هفته قبل وضعیت قم تغییرات بسیاری داشت.تجمعات زیاد، تعطیلات و مسافرتها موجب شد ما شاهد یک رسوخ و پیک باشیم. ازآنجاکه قم معبر است، این پیک با شدت بیشتری مواجه شد. اما با در نظر گرفتن همه این شرایط سوال این است در شرایط کنونی باید چه کار کرد. رئیس ستاد کرونای قم معتقد است اولین راهبرد باید به حداقل رساندن تجمعات باشد. رعایت پروتکلهای بهداشتی به تنهایی معجزه نمیکند و باید در کنار رعایت پروتکلها تجمعات به حداقل برسد.بنابراین آنطور که رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم میگوید وضعیت کرونا در این استان فوققرمز و نگرانکننده است برای همین او از گروههای جهادی میخواهد برای حل این مشکل همکاری بیشتری انجام دهند.
کرونا در تهران شتاب گرفت غروب است و آسمان رو به سرخی میزند. صدای اذان و همهمه خیابانی که حالا به شکل محسوسی شلوغتر است را در تاکسی به شکل موسیقی دوری میشنوم.مسیر آمده را برمیگردم. خبرها را به عادت همه این سالها چک میکنم؛ عادتی که ترک نمیشود. چشمم میخورد به حرفهای رئیس ستادملی مقابله با کرونای تهران. تیتر خبر این است: «آمار مبتلایان تهرانی به کرونا رو به افزایش است. شروع موج سوم کرونا در تهران زودتر از سایر نقاط».ذهنم میدود پیش حرفهای راننده ساکن قم، اینکه با تاکید میگفت اینجا با همه جا فرق میکند. مینشیند پای حرفهای پزشک درمانگاهی که میگفت قم چهارراه مواصلاتی است و با شیوع این ویروس استانهای مجاور هم خیلی زود گرفتار میشوند. حرفهای علیرضا زالی نشان میدهد تفاوتی بین رفتار مردمان شهر قم و سایر شهرها نیست. فرمانده ستادملی مقابله با کرونا هم در خبری که میخوانم از لغو دورکاری ادارهها گلایه کرده است.از سادهانگاری مردمی حرف زده که انگار کرونا را تمام شده تلقی کردهاند. ادامه خبر هم آمارهایی است که از بس تکرار شدهاند دیگر اهمیت سابق را ندارند. او گفته از مجموع افرادی که به عنوان بیمار بیمارستانی به مراکز درمانی تهران با تشخیص کرونا مراجعه کردهاند، ۲۱درصد در بخشهای مراقبتهای ویژه تحت درمان قرار گرفتهاند.
محدودیتها باید تشدید شودوضعیت قم، تنها نگرانی مسؤولان محلی نیست. در حرفهای سخنگوی وزارت بهداشت هم اشارههای پررنگی به اوضاع شیوع کرونا در قم شده است.سیما سادات لاری در نشست روزانه خبری خودش گفته است: «در حال حاضر حدود ۵۰۰بیمار مبتلا به کووید-۱۹ در بیمارستانها و مراکز درمانی استان قم بستری هستند که وضعیت عمومی ۹۵نفر از آنها وخیم گزارش شده است.»بسیاری در این میان خواستهاند صنوف پرخطر در این شهر تعطیل شوند؛ هرچند این کار هم به آن آسانی که در اخبار آمده، نیست اما شرایط کنونی فراگیری کرونا در قم آنها را مجاب کردهاست به سمت محدودیتهای سابق بروند و آنها را تشدید کنند. او گفته از زمان شروع بیماری بیش از ۱۵۶هزار بازدید از اماکن عمومی و واحدهای صنفی و صنعتی استان قم صورت گرفتهاست که برای بیش از ۲۷هزار مورد از اماکن مذکور به دلیل سهلانگاری در پروتکلهای بهداشتی اخطار صادر شده و ۱۹۷واحد متخلف پلمب شدهاست.اما آنچه واضح است اینکه استان قم برای چند هفته متوالی در وضعیت قرمز بیماری قرار دارد و بروز موارد بستری در این استان بالاتر از متوسط کشوری است و بیم آن میرود عادیانگاری شرایط و سهلانگاری در رعایت پروتکلهای بهداشتی زمینه را برای خیز مجدد بیماری در این استان فراهم کند.