منظور از (رزق ) تنها مادیات نیست: برگی از المیزان علامه طباطبایی

علامه طباطبایی در ذیل آیه ی ۱۹ سوره ی شورا می فرماید: خدا به خاطر اینکه لطیف است ، احـدى از مـخـلوقـاتـش کـه محتاج رزق او است از او غایب نیست و از پذیرفتن رزقش سرباز نـمـى زنـد و به خاطر اینکه قوى است احدى او را از دادن رزق عاجز نمى کند، و به خاطر اینکه عزیز است کسى او را از این کار مانع نمى شود.

در تفسیر المیزان در ذیل آیه ۱۹ شوری آمده است:

اللّه لطیف بعباده یرزق من یشاء و هو القوى العزیز

در مـعـنـاى کـلمـه (لطـف ) بـویـى از مـدارا و آسـانـى عـمـل ، و نـیـز بـویـى از دقـت و بـاریـکـى آن چـیـزى کـه عـمـل بـر آن واقـع مـى شود نهفته، (مثلا پارچه لطیف آن پارچه اى است که با دقت ساخته شـده، و تـار و پودش از نخى باریک تشکیل شده، و باید با آن به مدارا رفتار کرد، و بـافـتـنـش هـم زور و ضـرب نـمـى بـرد) و فـاعـل چـنـیـن فـعـلى را کـه عـمـل بـه مـدارا و دقـت و سـهـولت مـى کـنـد، و سـرو کـارش در عـمـل بـا نـخـى بـاریـک و دقـیـق و مـاشـیـن آلاتى دقیق و ریز است لطیف مى خوانیم، مثلا مى گـویـیـم هـوا چـقـدر لطـیف است، چون آن قدر سبک و رقیق است که به آسانى در منافذ همه اجسام نفوذ مى کند، و به آسانى مى تواند با اجزاء درونى آن اجسام تماس پیدا کند.

معناى اینکه فرمود: خدا به بندگان خود (لطیف) است

وقـتـى مـعـنـاى واژه (لطـیـف ) ایـن شـد اگـر بـخـواهـیـم آن را در مـورد خـداى سـبـحـان اسـتـعـمـال کـنیم، به حکم اجبار باید خصوصیات مادى را از معناى آن حذف کنیم، چون خدا مادى نیست، آن وقت معناى اینکه خدا لطیف است این مى شود: خدا با احاطه و عملش بر دقائق امور نائل مى شود و در آن امور دقیقه با رفق و مدارا هر چه بخواهد مى کند.

در ایـن آیـه شـریـفـه رازق بـودن خـدا را نتیجه لطیف و قوى و عزیز بودن او قرار داده و فـرمـوده : (چـون خـدا لطـیـف بـه بندگان خویش و قوى و عزیز است، ایشان را رزق مى دهـد) و ایـن خـود دلالت دارد بر اینکه مى خواهد بفرماید: خدا به خاطر اینکه لطیف است ، احـدى از مـخـلوقـاتـش کـه محتاج رزق او است از او غایب نیست و از پذیرفتن رزقش سرباز نـمـى زنـد و به خاطر اینکه قوى است احدى او را از دادن رزق عاجز نمى کند، و به خاطر اینکه عزیز است کسى او را از این کار مانع نمى شود.

و منظور از (رزق ) تنها مادیات نیست، بلکه اعم از آن و از موهبتهاى معنوى و دینى است، کـه بـعـضـى از بـندگان خود را که مى خواهد از آن موهبت برخوردار مى سازد. شاهد این مـدعـا آیـه بـعدى است که در آن هم سخن از موهبتهاى مادى است و هم از موهبتهاى معنوى و نیز آیه قبلى است که در باره نازل کردن کتاب و میزان سخن گفته است.