تصحیح عفیف عسیران از «تمهیدات» عین القضات به چاپ سوم رسید

نشر اساطیر چاپ سوم «تمهیدات» عین القضات همدانی، با مقدمه، تصحیح، تحقیق و تحشیه عفیف عسیران را با شمارگان ۴۴۰ نسخه، ۵۲۴ صفحه و بهای ۱۲۰ هزار تومان منتشر کرد. چاپ پیشین این کتاب سال ۹۷ با شمارگان ۴۰۰ نسخه و بهای ۸۰ هزار تومان منتشر شده بود. انتشارات اساطیر چاپ نخست این کتاب را سال ۹۳ با شمارگان ۷۰۰ نسخه و بهای ۳۷ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار داده بود.

«تمهیدات» از مهم‌ترین آثار و میراث عرفانی قرن ششم هجری است که عین القضات آن را به زبان فارسی نوشت و برای ساده سازی مفاهیم عمیق عرفانی از آیات، احادیث، اشعار فارسی و عربی و تشبیهات و تمثیلات بسیاری استفاده کرد.

عین القضات در این کتاب بجز مباحث عمیق عرفانی اطلاعات مفیدی درباره بسیاری از صوفیان را ثبت و ضبط کرده است که اگر این مکتوب نبود، نام و اقوال آنان ناشناخته مانده و آن بزرگان در ادوار تاریخی مختلف از یادها می‌رفتند.

در عصر جدید این کتاب با شرح سید محمد گیسودراز به سال ۱۳۲۴ ق در حیدرآباد دکن هند و سپس در سال ۱۳۴۲ ق در شیراز منتشر شد. بعدها عفیف عسیران به تصحیح و شرح دوباره آن اقدام کرد که به باور بسیاری از اهالی فکر این تصحیح بهترین نسخه ارائه شده از این کتاب مهم است.

مصحح کتاب در ابتدا و پیش از متن اصلی در چند بخش به معرفی عین القضات و آثار او پرداخته است: «معرفی آثار عین القضات»، «شرح حال عین القضات» و «افکار فلسفی عین القضات» عناوین این فصول است.

همچنین متن اصلی نیز به بخش‌های مختلفی چون: «فرقِ علم مکتسب با علم لدنی»، «شرط‌های سالک در راه خدا»، «آدمیان بر سه گونه فطرت آفریده شده‌اند»، «خود را بشناس تا خدا را بشناسی»، «شرح ارکان پنج گانهٔ اسلام»، «حقیقت و حالات عشق»، «حقیقت روح و دل»، «اسرار قرآن و حکمت خلقت انسان» و «بیان حقیقت ایمان و کفر» تقسیم می‌شود.

بخش‌هایی از «تمهیدات» را در ادامه بخوانید:

«ای عزیز هرچه مرد را به خدا رساند اسلام است و هرچه مرد را از راه خدا باز دارد کفرست و حقیقت آن است که مرد سالک خود هرگز نه کفر باز پس گذارد و نه اسلام که کفر و اسلام دو حالست که از آن لابد است مادام که با خود باشی، اما چون از خود خلاصی یافتی کفر و ایمان اگر نیز ترا جویند در نیابند.»

و

«ای عزیز آن بزرگ را گوش دار که چه گفت، گفت: کفر و ایمان بالای عرش دو حجاب شده اند میان خدا و بنده. زیرا که مرد باید نه کافر باشد نه مسلمان؛ آنکه هنوز با کفر باشد و با ایمان؛ هنوز در این دو حجاب باشد.»